Badanie FT4 w chorobie Hashimoto
3 października 2025
Pierwotna nadczynność przytarczyc – co oznacza i jakie są objawy
24 października 2025
Spis treści
Czym są przeciwciała TRAb?
TRAb to przeciwciała przeciwko receptorom hormonu stymulującego tarczycę – TSH. Inna nazwa przeciwciał TRAb to przeciwciała przeciwko receptorowi TSH (anty-TSHR). Receptory te zlokalizowane są na powierzchni komórek tarczycy. TSH jest hormonem przysadki mózgowej i odpowiedzialny jest za pobudzenie tarczycy do produkcji hormonów. Występowanie tych przeciwciał wiąże się głównie z występowaniem choroby autoimmunologicznej – Gravesa-Basedowa (związaną z nadczynnością tarczycy).
Jak możemy podzielić przeciwciała TRAb?
Przeciwciała TRAb możemy podzielić na:
- stymulujące (TSAb; thyroid stimulating antibodies) – po związaniu się z odpowiednim receptorem naśladują działanie hormonu TSH (stymulują tarczycę do produkcji hormonów) – ich obecność prowadzi do nadczynności tarczycy;
- przeciwciała, które zakłócają wiązanie TSH z jego receptorem (TBII, thyrotropin binding inhibitory immunoglobulin) – w mechanizmie działania utrudniają one wiązanie i działanie hormonu TSH w tarczycy, tym samym ograniczając jego działanie. W efekcie dochodzi do tego, że nie stymuluje on odpowiednio tego gruczołu. Zwykle związane jest to z chorobą Gravesa-Basedowa, ale mechanizm ten występować może również w chorobie Hashimoto i innych schorzeniach tarczycy;
- przeciwciała blokujące (TBAb; thyroid blocking antibodies), które blokują receptor dla hormonu TSH – po związaniu z receptorem hamują pracę tarczycy i w efekcie prowadzą do jej niedoczynności.
Określając miano przeciwciał przeciwko receptorowi TSH (TRAb) oznacza się tak naprawdę sumę przeciwciał stymulujących (TSAb), jak i blokujących (TBII) pracę tarczycy.
Kiedy wykonywać badanie TRAb?
Oznaczenie przeciwciał TRAb wykonuje się w następujących przypadkach:
- jeśli lekarz ma podejrzenie autoimmunologicznej choroby tarczycy – zwłaszcza choroby Gravesa-Basedowa;
- podejrzenia choroby Hashimoto – kiedy zablokowanie receptora TSH wywołuje niedoczynność tarczycy;
- zróżnicowanie choroby Gravesa-Basedowa od jatrogennej nadczynności tarczycy, powstałej w wyniku stosowania leków;
- różnicowania różnych chorób tarczycy takich jak wole guzkowe nadczynne, poporodowe zapalenie tarczycy czy podostre zapalenie tarczycy;
- potwierdzenia przyczyn orbitopatii – wytrzeszczu gałek ocznych (wtedy gdy obecne są zmiany w obrębie oczu, bez towarzyszącej choroby tarczycy);
- w celu oceny ryzyka nawrotu choroby Gravesa-Basedowa;
- w celi oceny ryzyka nadczynności tarczycy u płodu – kiedy matka przebyła lub w ciąży zmaga się z chorobą Gravesa-Basedowa (zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży).
Wysoki poziom przeciwciał TRAb a ciąża
Kobiety w ciąży, które stwierdzoną mają chorobę Gravesa-Basedowa powinny regularnie badać poziom przeciwciał TRAb oraz hormonu TSH. Poziom przeciwciał powinno się kontrolować w trakcie trwania całej ciąży. Nieprawidłowości w obrębie tych dwóch parametrów mogą bowiem powodować problemy takie jak: przedwczesny poród, zakłócenia prawidłowego wzrostu u płodu, nadciśnienie u ciężarnej lub doprowadzić może do poronienia.
Ważne jest to, iż w przypadku ciężarnych z rozpoznaną chorobą Gravesa-Basedowa wzrost poziomu TRAb w trzecim trymestrze wskazuje na nadczynność tarczycy u płodu. Przeciwciała TRAb mają bowiem zdolność pobudzania tarczycy płodu. Przenikają one przez łożysko i w efekcie wpływają na tarczycę dziecka, wywołując u niego nadczynność tarczycy.
Jak przygotować się do badania TRAb?
Zalecenia w jaki sposób przygotować się do badania różnią się w zależności od laboratorium. Rekomenduje się aby na badanie przyjść na czczo oraz w miarę możliwości wykonać je w godzinach porannych (do godziny 11.00).
Badanie TRAb – normy i interpretacje wyników
Norma na przeciwciała anty-TSHR (TRAb) wynosi < 1,0 IU/l. Każdy wynik powyżej tej normy świadczyć może o wystąpieniu choroby Gravesa-Basedowa bądź innych schorzeń w obrębie gruczołu tarczycowego. Zwykle u osób zdrowych przeciwciała TRAb nie są wykrywane. Badania pokazują jednak, że w rodzinach, w których rozpoznano już chorobę Gravesa-Basedowa może pojawić się oznaczalne stężenie tych przeciwciał.
Badanie TRAb – cena, refundacja i skierowanie
W przypadku gdy skierowanie na badanie TRAb otrzymamy od odpowiedniego specjalisty – zazwyczaj lekarza endokrynologa, to wówczas koszt badania pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). W przypadku wykonania badania prywatnie jego koszt wynosi (w zależności od laboratorium) w granicach 100-140 złotych, a na jego wynik czeka się zazwyczaj kilka dni roboczych (zazwyczaj 1-4 dni).
Podsumowanie
- TRAb to przeciwciała przeciwko receptorom hormonu stymulującego tarczycę – TSH.
- Przeciwciała TRAb podzielić możemy na stymulujące i blokujące pracę tarczycy.
- Wykonanie badania poziomu przeciwciał TRAb zlecane jest głównie w przypadku podejrzenia lub w celu potwierdzenia choroby Gravesa-Basedowa.
- W przypadku kobiet w ciąży z rozpoznaną chorobą Gravesa-Basedowa wzrost poziomu TRAb w trzecim trymestrze wskazuje na nadczynność tarczycy u płodu.
- Ważna jest regularna kontrola poziomu przeciwciał TRAb w ciąży.
- Norma na przeciwciała anty-TSHR (TRAb) wynosi < 1,0 IU/l.
- Ze skierowaniem od Endokrynologa koszt badania pokrywa NFZ natomiast prywatnie jego koszt to ok. 100-140 zl w zależności od laboratorium.
Bibliografia:
[1] A.M. Kalicka, Diagnostyka choroby Gravesa i Basedowa – badania laboratoryjne oraz możliwe trudności interpretacyjne, „Diagnostyka Laboratoryjna”, 2019, 55(2), s. 121–128.
[2] Ruchała M. i in., Diagnostyka i leczenie chorób tarczycy u kobiet w ciąży według wytycznych, American Thyroid Association 2017. Med. Prakt 2017; 12: 48–59.
[3] Kostecka-Matyja M., Fedorowicz A., Bar-Andziak E. i wsp.: Reference Values for TSH and free thyroid hormones in healthy pregnant women in Poland. A Prospective, Multicenter Study. Eur. Thyroid J., 2017; 6: 82–88
Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.
