Choroby tarczycy a cykl menstruacyjny - jak złagodzić objawy PMS? - Blog o Hashimoto i niedoczynności tarczycy - Thyroset

Choroby tarczycy a cykl menstruacyjny – jak złagodzić objawy PMS?

Ocena stanu tarczycy
Badania, które powiedzą w jakiej formie jest tarczyca
13 sierpnia 2021
Białko w Hashimoto
Białka w Hashimoto i niedoczynności tarczycy
27 sierpnia 2021


Początek rozwoju tarczycy rozpoczyna się już w 24 dniu życia płodowego. Jej prawidłowe działanie uwarunkowane jest odpowiednim stężeniem jodu w organizmie. Wydawać się może, że jest to mało istotny narząd, jednak jego zaburzenia mają negatywny wpływ na cały organizm. U kobiet obserwuje się powiększenie gruczołu tarczycy m.in. w drugiej fazie cyklu miesiączkowego, a zaburzenia jego pracy mają negatywny wpływ na cykl miesiączkowy oraz płodność. Dlatego tak ważna jest równowaga hormonalna organizmu.

Najczęstszymi zaburzeniami pracy tarczycy są: nadczynność i niedoczynność. Są one spowodowane nieprawidłowościami w produkcji hormonów. Wśród obu zaburzeń obserwuje się postać wtórną i pierwotną.

 

Cykl menstruacyjny w nadczynności tarczycy

 

Pierwotna nadczynność tarczycy wywoływana jest zwykle przez chorobę autoimmunologiczną Gravesa-Basedova, a wtórna powiązana jest z obecnością gruczolaków w wolu wieloguzkowym. Niemiecki lekarz, Karl Adolph von Basedow, już w XIX w. wskazał, że nadczynność tarczycy może być przyczyną zaniku krwawienia miesiączkowego u kobiet. Kolejne badania potwierdziły tezę von Basedowa, a także wykazały zależność między nadczynnością a nieregularnymi cyklami, jak również skąpymi miesiączkami.

 

Wpływ niedoczynności tarczycy na cykl

 

Postacią pierwotną niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie limfocytarne tarczycy. Wtórna niedoczynność tarczycy występuje stosunkowo rzadko i jest związana z dysfunkcją podwzgórza, zmianami naczyniowymi oraz współistniejącymi chorobami zapalnymi. Niedoczynność tarczycy przyczynia się do obfitych, przedłużających się krwawień. Kobiety z podwyższonym poziomem TSH są więc bardziej narażone na występowanie obfitych miesiączek. Dodatkowo zauważono, że nieuregulowana niedoczynność tarczycy oraz obecność przeciwciał przeciwtarczycowych w ciąży zwiększa ryzyko poronień lub przynosi trudności już także w staraniach o dziecko.

 

 

PMS a zaburzenia pracy tarczycy

 

Choroby tarczycy są bardzo częstą przyczyną złego samopoczucia i mają bezpośredni związek z obniżonym nastrojem oraz mogą powodować m.in.:

  • depresję,
  • stany lękowe,
  • chwiejność emocjonalną i rozdrażnienie.

Psychiczne dolegliwości związane z nieprawidłowościami w pracy tarczycy mają więc realny wpływ na częstotliwość występowania i zaostrzenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS od Pre Menstrual Syndrome, a w polskim tłumaczeniu ZNP), który obecnie stanowi realny problem – dotyka bowiem ok. 20-40% kobiet. Objawy PMS pojawiają się w ostatniej fazie cyklu menstruacyjnego zwanej fazą lutealną (przypadającą, przy cyklu 28-dniowym, na około od 15 do 28 dnia cyklu). Zarówno same symptomy występujące w tej fazie jak i ich natężenie mogą się zmieniać w trakcie jednego cyklu. O PMS możemy mówić, kiedy chociażby jeden objaw pojawia się regularnie przed miesiączką.

 

Do stanów depresyjnych, lękowych i rozchwiania emocjonalnego można dodać jeszcze szereg innych objawów, takich jak:

  • obniżona samoocena,
  • nadmierna wrażliwość na odrzucenie,
  • płaczliwość,
  • zdenerwowanie,
  • ospałość i brak energii w ciągu dnia,
  • zaburzenia snu w tym bezsenność,
  • niski poziom koncentracji i obniżone zdolności poznawcze.

 

Symptomy PMS to zarówno problemy w sferze emocjonalnej, jak również, fizycznej. Najczęściej występującymi objawami fizycznymi PMS są:

  • ból brzucha / wzdęcia,
  • tkliwość piersi,
  • obrzęki,
  • bóle głowy (w tym ataki migreny),
  • mdłości,
  • zwiększony apetyt,
  • spadek libido.

Aby pomóc sobie przetrwać ten ciężki czas oraz zmniejszyć uciążliwość objawów związanych z PMS lub wręcz pozbyć się ich już na stałe, należy wprowadzić zmiany w diecie oraz stylu życia. Istnieje wiele sposobów, które warto wypróbować w walce z PMS. Dieta i suplementy, a intensywność występujących objawów PMS Obserwuje się realny, pozytywny wpływ zmiany diety na obniżenie symptomów PMS. Pomocne może okazać się wyeliminowanie z diety produktów wysoko przetworzonych i słodyczy na rzecz pokarmów naturalnych, nieprzetworzonych, takich jak: mięso, podroby, warzywa, owoce, kasze oraz dobre tłuszcze (np. olej z wiesiołka czy też produkty zawierające kwasy tłuszczowe omega-3). Niewskazany jest także alkohol. Badania wykazują, że kobiety spożywające regularnie alkohol są bardziej narażone na występowanie uciążliwych symptomów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Warto obserwować swoje samopoczucie po spożyciu poszczególnych produktów, aby ocenić ich wpływ na organizm i na bieżąco wprowadzać zmiany w żywieniu (nie tylko w trakcie PMS!). Przyda się do tego prowadzenie dzienniczka żywieniowego – warto notować nie tylko to co się spożywa, ale również swoje samopoczucie. Nie bez znaczenia jest także odpowiednia suplementacja organizmu w wartościowe witaminy i minerały. Pozytywny wpływ na łagodzenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego ma suplementacja magnezu oraz witamin z grupy B.

Pomocne w walce z PMS są także zioła. Napary z chmielu zwyczajnego, melisy oraz kozłka lekarskiego działają uspokajająco i pomagają zasnąć. Pozytywny wpływ na stany depresyjne ma napar z dziurawca zwyczajnego, który wspomaga też proces trawienia. Przy uciążliwych obrzękach warto wypróbować naparu z pokrzywy, skrzypu polnego lub mniszka lekarskiego. Mają one właściwości diuretyczne, dzięki czemu pomagają pozbyć się nadmiaru wody i obrzęków. Dodatkowo wpływają pozytywnie na stan włosów, skóry i paznokci. Kłopoty trawienne, wzdęcia i nudności można zwalczyć pijąc napary z kopru włoskiego, mięty, imbiru. Warto też wspomnieć o niepokalanku. Napar z niepokalanka stabilizuje poziom prolaktyny oraz pomaga zachować równowagę pomiędzy ważnymi kobiecymi hormonami – progesteronem i estrogenem. Dzięki temu pomaga łagodzić zaburzenia cyklu menstruacyjnego oraz nieprzyjemne objawy PMS, takie jak drażliwość, różnego rodzaju dolegliwości bólowe. Niepokalanek także dzięki właściwościom dopaminergicznym poprawia nastrój (podbija poziom neuroprzekaźnika w mózgu – dopaminy). Należy jednak pamiętać, że zioła mogą wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, dlatego przed rozpoczęciem ich przyjmowania warto sprawdzić, które z nich są niedozwolone lub skonsultować się z lekarzem/dietetykiem. Nie wolno też przekraczać zalecanej ilości wypitych naparów czy przyjmowanych suplementów.

 

 

Wsparcie organizmu w I fazie cyklu, a PMS

 

I faza cyklu, zwana folikularną, ma miejsce około 6-11 dnia cyklu (zaraz po miesiączce). Jest to faza, w której szczególnie warto zadbać o siebie – w tej fazie dochodzi bowiem do odbudowy krwi, czego organizm bardzo potrzebuje, gdyż jest osłabiony po krwawieniu menstruacyjnym. Wówczas spada też odporność, dlatego jesteśmy bardziej narażone na infekcje. Aby wspomóc proces odbudowy krwi do jadłospisu należy dołączyć wartościowe warzywa i owoce. Wśród zalecanych warzyw wymienia się m.in.: marchew, dynię, ziemniaki, buraki, czerwoną kapustę i zielone warzywa. Nie zapominajmy też o spożyciu kiszonek. Wskazane są wszelkie czerwone owoce bogate w antyoksydanty, superfoods np. jagody goji, pełnowartościowe kasze, jajka, buliony oraz czerwone mięso. W tej fazie cyklu również ważna jest odpowiednia ilość snu i odpoczynku. Takie wsparcie dla organizmu w I fazie cyklu może zredukować lub pomóc całkowicie pozbyć się symptomów związanych z PMS.

 

Zmiana stylu życia w walce z PMS

 

Powszechnie wiadomo, że stres ma bardzo negatywny i destrukcyjny wpływ na organizm człowieka. Jego wpływ na występowanie PMS nie jest więc obojętny. Idealnie byłoby wyeliminować lub chociaż znacznie ograniczyć czynniki stresogenne. Zalecana jest także aktywność fizyczna (szczególnie na świeżym powietrzu), która wpływa pozytywnie na redukcję stresu i poprawę samopoczucia oraz regulacja rytmu okołodobowego. Dla poprawy samopoczucia warto zadbać o odpowiednią długość i jakość snu, a także wprowadzić pełnowartościowe, regularne posiłki. Istnieje też wiele technik relaksacyjnych, które warto wypróbować, jak np. ćwiczenia oddechowe, spacery, kolorowanie, skanowanie ciała, trening uważności (mindfulness), joga.

 

Podsumowanie

 

Opisane sposoby radzenia sobie z PMS oraz na poprawę ogólnego samopoczucia stanowią idealne dopełnienie dla regularnych badań i bieżącego monitorowania stanu zdrowia. Przy chorobach tarczycy objawy PMS oraz zaburzenia cyklu miesiączkowego mogą się nasilać, zatem szczególnie ważne jest zadbanie o swoje samopoczucie i spożywanie naturalnych, bogatych odżywczo produktów. Zwalczanie stanów zapalnych w organizmie oraz wyrównanie poziomu hormonów produkowanych przez tarczycę mają realny wpływ na zmniejszenie intensywności występujących objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.


 

 

 

Bibliografia:
A. Grant, A. Waugh, Anatomia i fizjologia człowieka w warunkach zdrowia i choroby, 2012.
J. Gawrychowski, B.Jarząb, Choroby tarczycy i przytarczyc. Diagnostyka i leczenie, 2014.
C.Brook, N.J. Marshall, Podstawy endokrynologii, 2000.
M. Simmonds, M.J.Howes, Przewodnik po roślinach leczniczych, 2020.
Van Die, M. Diana, et al., Vitex agnus-castus extracts for female reproductive disorders: a systematic review of clinical trials. Planta medica, 2013
Tomczyńska, M., Łuszczyńska, M., Salata, I.; Saluk, Zaburzenia procesów hemostazy w autoimmunizacyjnych chorobach tarczycy, 2016.

 

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.

 

 

Kamila Wernicka-Błaszak
Kamila Wernicka-Błaszak
KAMILA WERNICKA-BŁASZAK, DIETETYK, SPECJALISTA ELITE POLSKA, MIŁOŚNICZKA ZDROWEGO STYLU ŻYCIA I HOLISTYCZNEGO PODEJŚCIA DO CZŁOWIEKA. SPECJALIZUJE SIĘ W UKŁADANIU ZDROWYCH, PYSZNYCH I DOPASOWANYCH INDYWIDUALNIE DIET. NA INSTAGRAMIE JAKO @SAMURAJKA_DIETA MOTYWUJE DO ZDROWYCH NAWYKÓW ŻYWIENIOWYCH