Cynk i selen dlaczego są tak potrzebne tarczycy i ich naturalne źródła

Cynk

Kluczowym aspektem dla właściwego funkcjonowania tarczycy jest m.in. optymalny poziom cynku. Jednakże często wymienia się go jako niedoborowy składnik mineralny w diecie osób z chorobami tarczycy. Niektóre badania wskazują, że niedobór cynku może być odpowiedzialny za przyczynę subklinicznej niedoczynności tarczycy. Dlatego też z tego powodu wielu pacjentom z chorobami tarczycy zaleca się suplementację cynku. Jest to bardzo niepokojące, ponieważ cynk pełni bezpośrednią rolę w syntezie hormonów na całej długości osi hpt (podwzgórze – przysadka – tarczyca). W przysadce cynk wchodzi w skład białek (proteid), które chronią komórki tyreotropowe przed zbytnią stymulacją TRH. Wchodzi w skład proteaz cynkowych zaangażowanych w syntezę hormonu podwzgórza, tyreoliberyny (TRH). Ponadto cynk uczestniczy w syntezie kinazy białkowej C, która odpowiada za tworzenie i wydzielanie TSH przez przysadkę. Finalnie niedobór cynku w organizmie może wiązać się ze wzrostem stężenia TRH i TSH oraz obniżeniem poziomu hormonów tarczycy T3 i T4, co może wpłynąć na intensyfikację niedoczynności tarczycy. Dlatego w przypadku problemów związanych z pracą tarczycy warto kontrolować swoją dietę m.in. pod kątem podaży cynku, a w przypadku jego niedoboru wprowadzić zmiany żywieniowe i suplementację. Pamiętać należy, że suplementacja cynku jest uzasadniona, jeśli nie mamy możliwości uzupełnienia tego składnika wraz z dietą lub jeśli występuje jego duży niedobór wraz z objawami. Wybierając suplement należy sprawdzić formę cynku, a także występujące w preparacie inne witaminy i składniki mineralne, żeby nie zachodziły antagonizmy.

Funkcje cynku w organizmie człowieka

• tworzy enzymy regulujące przemianę białek i węglowodanów oraz lipidów,
• wykazuje silne właściwości przeciwutleniające,
• wspomaga funkcjonowanie i reguluje pracę układu nerwowego,
• zapewnia doskonałą pamięć i koncentrację,
• ogranicza nadpobudliwość nerwową oraz psychoruchową,
• zmniejsza ryzyko rozwoju stanów depresyjnych,
• reguluje pracę układu krwionośnego,
• wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego i kostnego,
• zapobiega chorobom skóry, wypadaniu włosów,
• wspomaga gojenie się ran,
• wpływa na prawidłowe funkcjonowanie wątroby i nerek,
• zwiększa odporność na stres,
• zwiększa odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne.

Pierwsze symptomy niedoboru cynku

• problemy skórne:
  • przesuszenie skóry,
  • nasilenie trądziku,
  • widoczne zwiększenie ilości zmarszczek,
  • wolniejsze i trudne gojenie się ran,
• nadmierne wypadanie i łamanie się włosów
• łamliwość paznokci
• osłabienie odporności
• utrata apetytu
• zaburzenia smaku i węchu.

Co ma wpływ na obniżenie wchłaniania cynku?

• stosowana doustna antykoncepcja hormonalna
• kortykosteroidy
• antybiotyki
• suplementy z miedzią i wapniem
• a także spożywany alkohol.

Co jeść, by naturalnie uzupełnić braki cynku?

• ostrygi
• mięso
• nasiona słonecznika
• podroby (np. wątróbka)
• kasza gryczana
• orzechy (m.in. migdały)
• pestki dyni
• ryby
• zielone warzywa liściaste

Selen

To aktywny pierwiastek śladowy, który w największych ilościach koncentruje się właśnie w tarczycy. Już po tej informacji można się domyślać, że jego poziom będzie miał istotny wpływ na prawidłową pracę tego narządu i z tym najczęściej jest kojarzony. Odpowiedzialny jest też za wiele innych ważnych funkcji w naszym organizmie. Tworzy enzymy antyoksydacyjne, m.in. peroksydazę glutationową, której zadaniem jest ochrona tarczycy przed szkodliwym działaniem wolnych rodników – ciągłym stresem oksydacyjnym, który wynika z produkcji hormonów T3 i T4. Zapobiega w ten sposób uszkodzeniom DNA i uczestniczy w jego naprawie. Stres oksydacyjny jest szczególnie silny w stanach niedoboru jodu, więc o tym pierwiastku też nie należy zapominać. W wyniku dużego niedoboru selenu dochodzi do zahamowania aktywności peroksydazy glutationowej. Skutkiem nagromadzenia się nadtlenku wodoru w komórkach tarczycy jest stan zapalny. Przewlekły, długotrwały stan zapalny może wpływać na rozwój choroby tarczycy. Selen odpowiada za śmierć zbędnych i uszkodzonych komórek, czyli za prawidłową apoptozę. Eliminacja tychże komórek niweluje stan zapalny związany ze śmiercią komórki. Prócz tego selen wchodzi w skład dejodynaz. To enzymy zlokalizowane w podwzgórzu, wątrobie oraz tarczycy, które odpowiedzialne są za konwersję hormonów T4 (tyroksynę) do aktywnej formy, czyli T3 (trójjodotyroniny). Każde zaburzenia pracy tych enzymów prowadzą do nieprawidłowości w stężeniach hormonów tarczycy.

Na co wpływa selen w organizmie człowieka?

Poza korzystnym działaniem na tarczycę, optymalna ilość selenu w organizmie wpływa:

• na detoks organizmu, wspomaga usuwanie szkodliwych substancji m.in. metali ciężkich zorganizmu,
• wspomagająco na układ odpornościowy, bo selen działa jako modulator funkcji immunologicznych,
• na prawidłową produkcję komórek plemników i ich ruchliwość, co za tym idzie płodność mężczyzn,
• na libido, także na płodność kobiet i łagodzi objawy menopauzy,
• na utrzymanie zdrowych włosów i paznokci,
• zapobiegawczo przy chorobach sercowo-naczyniowych (np. miażdżycy) zapobiegając
• agregacji płytek krwi i utlenianiu lipidów.

Wybierając suplement zwracajmy więc uwagę na skład i zdecydujmy się na ten z selenometioniną. Zdecydowanie o wiele lepiej przyswajalną formą jest selenometionina, aniżeli selenocysteina. Ilość suplementowanego selenu zależna jest m.in. od wielkości deficytu selenu w organizmie. Należy pamiętać, że różnica między dawką terapeutyczną a toksyczną selenu jest niewielka.

„Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną (łac. Omnia sunt venena, nihil est sine veneno. Sola dosis facit venenum).” Paracelsus

Najbogatsze źródła selenu w diecie

• orzechy brazylijskie,
• czerwone mięso,
• drób,
• jajka,
• grzyby shiitake,
• ryby
• podroby

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Morley J. E., Gordon J., Hershman J.M.: Zinc deficiency, chronic starvation, and hypothalamic-pituitary-thyroid function. Am. J. Clin. Nutr., 1980, 33, 1767-1770

Pastusiak K, Michałowska J, Bogdański P. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155–160

Ponichtera A, Borowiak E. Choroby tarczycy jako poważny problem medyczny w Polsce. Probl. Pielęg. 2008; 16(1–2): 192–198

Ventura M, Melo M, Carrilho F. Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. Int J Endocrinol. 2017

Vries ML, Bibi H. A Relationship between hypoglycemia, hypothyroidism and Zinc deficiency. Ped Therapeut. 2015; 05(03)

Wang W, Xue H, Li Yet al.: Effects of selenium supplementation on spontaneous autoimmune thyroiditis in NOD.H-2h4 mice. Thyroid 2015; 10: 1137-1144