Czy bisfenol A wpływa na Hashimoto? - Blog o Hashimoto i niedoczynności tarczycy - Thyroset

Czy bisfenol A wpływa na Hashimoto?

Wpływ fluoru na tarczycę
Wpływ fluoru na tarczycę
30 września 2022
Wpływ kurkumy na Hashimoto
Jak kurkuma wpływa na Hashimoto?
14 października 2022


Choroba Hashimoto jest autoimmunologiczną chorobą tarczycy. W jej przebiegu dochodzi do zapalenia tego gruczołu i uszkodzenia go. W konsekwencji może rozwinąć się niedoczynność tarczycy. Dochodzi wówczas do niedoboru lub nieprawidłowego działania hormonów tarczycy (T3 – trójjodotyronina oraz T4- tyroksyna).

Hashimoto dotyka zdecydowanie częściej kobiet niż mężczyzn. Najwyższy poziom zachorowalności  przypada na wiek 30-50 lat. Możliwych przyczyn choroby Hashimoto jest kilka, choć na ten moment nie znamy ich do końca. Pierwszą z nich stanowią czynniki żywieniowe (niedobory istotnych witamin i składników mineralnych np. niedobór witaminy D, niedobór selenu, nieprawidłowa podaż jodu). Drugim czynnikiem są inne choroby autoimmunologiczne, które mogą współwystępować z chorobą Hashimoto np. cukrzyca typu I, łuszczyca czy celiakia). Trzecim czynnikiem ryzyka rozwoju choroby są czynniki środowiskowe takie jak: infekcje wirusowe, palenie papierosów, długotrwały stres czy zanieczyszczenia środowiskowe, czyli powszechnie występujące związki toksyczne. Mogą one negatywnie oddziaływać na funkcje tarczycy. Wśród nich wymienia się: triklosan, półmetale, metale ciężkie, polichlorowane bifenyle (PCB) oraz bisfenol A.

 

Gdzie obecny jest bisfenol A i w jaki sposób może oddziaływać na człowieka?

 

Bisfenol A jest monomerem stosowanym w produkcji tworzyw poliwęglanowych.

Wykorzystuje się go w różnych formach tworzyw sztucznych np. przemyśle spożywczym, w przemyśle elektronicznym oraz w produkcji pojemników plastikowych, butelek na wodę, zabawek czy przyborów.

Szerokie zastosowanie bisfenolu A w przemyśle naraziło społeczeństwo na bliski z nim kontakt. Zagrożenie stanowi fakt, iż bisfenol A może przedostawać się z wyżej wymienionych produktów do produktów spożywczych.

 

 

Ekspozycja na bisfenol A

 

Jesteśmy narażeni na bisfenol A nie tylko drogą pokarmową. Bisfenol A może także przenikać do organizmu człowieka przez drogę oddechową oraz termalną. Używanie zanieczyszczonych kosmetyków może stanowić zagrożenie na skutek migracji bisfenolu A przez skórę. Jednym z głównych czynników (wspólnym dla wszystkich grup wiekowych) narażenia na tą substancję jest spożywanie żywności puszkowanej. Puszki powlekane są od wewnątrz powłoką ochronną, która w swoim składzie zawiera BPA (bisfenol). Jest to szczególnie niebezpieczne dla niemowląt karmionych w sposób sztuczny, czyli spożywających mleko w proszku. Produkt ten również pakowany jest puszkach zawierających w powłokach ochronnych BPA. Niemowlęta są jedną z najbardziej narażonych grup. Ich młody układ immunologiczny dopiero zaczyna się kształtować i nie jest gotowy do walki z takimi substancjami toksycznymi. Nierzadko skutki negatywnego oddziaływania bisfenolu A na organizm widoczne są dopiero wiele lat po narażeniu.

 

Co na temat bisfenolu A mówią badania naukowe?

 

Badania wykazują, że bisfenol zawarty w smoczkach dla dzieci ma zdolność do migracji z plastikowych tarcz w smoczkach dziecięcych do lateksu oraz silikonu smoczka. W ten sposób z łatwością dostaje się do organizmu dziecka. Udowodniono również, że bisfenol A w temperaturze pokojowej migruje z poliwęglanowych butelek do pożywienia (w stężeniach 0,2-0,3 mg/l) (Aliprandini P., 2011).

 

Inne badania przeprowadzone w populacji osób mieszkających w USA wykazały obecność bisfenolu A w moczu u 90% ludzi (Antonia M i wsp., 2008). Ranciére i wsp. przeprowadzili przegląd prac naukowych dotyczących wpływu bisfenolu A na ryzyko zaburzeń metabolicznych oraz kardiologicznych. Prace naukowe, które analizowano dotyczyły badań, w których mierzono poziom stężenia bisfenolu A w moczu. Wyniki wskazały na zależność między wyższym poziomem bisfenolu A w moczu a większym narażeniem na otyłość, nadciśnienie tętnicze oraz cukrzycę.

 

Co więcej, bisfenol A może być czynnikiem zaburzającym prawidłową pracę gospodarki hormonalnej i jednocześnie przyczyniać się do rozwoju chorób o podłożu autoimmunologicznym, w tym Hashimoto.

 

 

Wpływ bisfenolu A na choroby autoimmunologiczne

 

Bisfenol A ma zdolność generowania reaktywnych form tlenu, zmniejszania zdolności antyoksydacyjnej organizmu oraz osłabiania działalności enzymatycznej. Mowa tu o enzymach takich jak m.in: glutation, dysmutaza ponadtlenkowa, perokdydaza glutationowa i  reduktaza glutationowa. Zakłócenie działania wyżej wymienionych enzymów może być czynnikiem, który przyczyni się do rozwoju mechanizmów autoimmunologicznych. Nadmiar reaktywnych form tlenu może również inicjować różne reakcje immunologiczne, które są związane z patogenezą choroby autoimmunologicznej.

 

Wpływ bisfenolu A na gospodarkę hormonalną

 

Bisfenol A to substancja, która ingeruje w funkcjonowanie gospodarki hormonalnej. Jej działanie polega na naśladowaniu estradiolu. Bisfenol A pobudza komórki laktotroficzne przysadki i promuje wydzielanie prolaktyny. Końcowym skutkiem tego mechanizmu jest hiperprolaktynemia. Prolaktyna z kolei aktywuje proliferację limfocytów T oraz produkcję cytokin. Cytokiny pobudzają namnażanie się i różnicowanie limfocytów B, które następnie przekształcają się do komórek plazmatycznych i rozpoczynają produkuję przeciwciał.

W ten sposób dochodzi do aktywacji chorób autoimmunologicznych.

 

Jak uniknąć potencjalnego negatywnego wpływu bisfenolu A na pracę tarczycy?

 

Przede wszystkim zmniejszając ekspozycję na bisfenol A w życiu codziennym.

Wystarczą proste codzienne wybory:

  1. Unikaj pojemników z tworzyw sztucznych do pakowania żywności. Wybieraj najlepiej szklane.
  2. Nie przechowuj produktów kwaśnych i gorących w plastikowych opakowaniach (bisfenol A w kontakcie z żywnością kwaśną i wysoką temperaturą staje się najbardziej szkodliwy).
  3. Jeśli to możliwe nie dotykaj paragonów ze sklepu, które również są źródłem bisfenolu A.
  4. Zrezygnuj całkowicie z palenia papierosów. Nie przebywaj także w otoczeniu osób, które palą. (Źródłem bisfenolu A jest także dym tytoniowy).

 

 

Podsumowanie

 

  1. Bisfenol A może przedostawać się do produktów spożywczych.
  2. Bisfenol A zaburza prawidłową pracę układu immunologicznego i może stanowić czynnik ryzyka chorób autoimmunologicznych (w tym Hashimoto).
  3. Bisfenol A ma zdolność naśladowania estrogenu. Zaburza w ten sposób prawidłowe funkcjonowanie gospodarki hormonalnej.
  4. Bisfenol A może przyczyniać się do rozwoju hiperprolaktynemii.
  5. Grupą szczególnie narażoną są niemowlęta, które karmione są w sposób sztuczny (puszki mlek dla niemowląt).
  6. Warto unikać pojemników i butelek z tworzyw sztucznych oraz nie przechowywać produktów kwaśnych, gorących w plastikowych opakowaniach.

 

 

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

 

 

 

 

Bibliografia:

  1. Rancière F, Lyons JG, Loh VH, et al. Bisphenol A and the risk of cardiometabolic disorders: a systematic review with metaanalysis of the epidemiological evidence. Environ Health 2015, 14: 46.
  2. Aliprandini P, Ferreira FB, Bertol LS, Kindlein Junior  W. Comparison of design, materials selection and characterization of pacifiers produced in Brazil. Australas Med J 2011, 4(2): 76-80.
  3. Rogala D. i wsp., Bisfenol A – niebezpieczny związek ukryty w tworzywach sztucznych. Problemy Higieny i Epidemiologii. 2016, 97(3): 213-219.
  4. Antonia M. Calafat, Xiaoyun Ye, Lee-Yang Wong, John A. Reidy,  Larry L. Needham. Exposure of the U.S. Population to Bisphenol A and 4-tertiary-Octylphenol: 2003–2004.
  5. Environ Health Perspect.116(1); 2008
  6. Woźniak M., Murias M., Ksenoestrogeny: substancje zakłócające funkcjonowanie układu hormonalnego. Ginekol Polska. 2008, 79, 785-790
  7. Pałczyński C., Łacwik P., Kupryś-Lipińska I., Związki hormonalnie czynne: źródła narażenia i skutki zdrowotne. Alergia.3,2018.
  8. Podgórska J., Toksyny a występowanie choroby Hashimoto, 2018.
  9. Zagrodzki P., Kryczyk J. Znaczenie selenu w leczeniu choroby Hashimoto. Postepy Hig Med Dosw (online). 2014; tom 68, 1129-1137.
  10. Kawicka A.,  Regulska-Ilow B. Metabolic disorders and nutritional status in autoimmune thyroid diseases. Postepy Hig Med Dosw. 2015, tom 69, 80-90.

 

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.

 

Klaudia Ruszkowska
Klaudia Ruszkowska
Dietetyk Elite Polska. Na co dzień pracuje z kobietami mającymi zaburzenia hormonalne. Pomaga uwolnić się od restrykcyjnych diet, bulimii, anoreksji i ortoreksji. Wierzy, że wszystko zaczyna się w naszych myślach i dlatego kładzie duży nacisk na szukanie i analizowanie głębokich korzeni zaburzeń hormonalnych.