Dieta ketogeniczna w chorobie Hashimoto

W chorobie Hashimoto, która dotyka coraz to większy odsetek społeczeństwa występuje zaburzony metabolizm, a to przyczynia się często do wystąpienia nadmiernej masy ciała. Z tego powodu na wielu forach i stronach internetowych znajdziemy wiele propozycji diet, w tym diet odchudzających. Coraz popularniejsze są diety ograniczające ilość węglowodanów. Wśród nich znajdziemy również coraz bardziej popularną dietę ketogeniczną.

Z tego artykułu dowiesz się, jaka jest charakterystyka tej diety oraz czy warto stosować ją w przypadku choroby Hashimoto.

Czym jest dieta ketogeniczna ?

To inaczej jedna z diet niskowęglowodanowych. Ketoza żywieniowa to taki stan w organizmie, gdzie jako podstawowe źródło energii wykorzystywane są tłuszcze. Z tłuszczy powstają niejakie ciała ketonowe, które to wytwarzane są w wątrobie. Taki stan powstaje na skutek zbyt niskiej podaży węglowodanów (do około 50g/dobę, choć u każdego inna ilość węglowodanów może wprowadzać w stan ketozy), a zwiększonej podaży tłuszczy. Dieta ketogenna zatem jest dietą wysokotłuszczową. Większość komórek organizmu ma dostęp do źródła energii z tłuszczy i ketonów, jak i z glukozy. Tym samym, jeśli ograniczymy ilość dostarczanej glukozy organizm korzystać będzie z ciał ketonowych.

O ketozie żywieniowej mówimy wówczas, gdy stężenie ciał ketonowych wynosi 1-8 mmol/dl. Każde wejście w dietę ketogeniczną zaczyna się procesem adaptacji, który to jest najtrudniejszy do przejścia na samym początku.

To w tym właśnie okresie następuje maksymalne ograniczenie węglowodanów a zwiększenie podaży tłuszczu. Zazwyczaj ograniczane są do poziomu 30 g/dzień. Podczas adaptacji dość często dochodzi również do tzw. “grypy węglowodanowej” czy “keto grypy” (np. uczucie zmęczenia, trudności z koncentracją, osłabienie, bóle głowy).

Dlatego też w tym okresie ważne jest również, aby pamiętać o odpowiednim nawodnieniu (co najmniej 2 l/dzień) i podaży sodu, potasu oraz magnezu, gdyż spadek insuliny (spowodowany znikomą ilością dostarczanej glukozy) powoduje, że wydalana jest duża ilość wody z organizmu a wraz z nią elektrolitów.

Okres adaptacji trwa od 3-6 tygodni – zależy to od organizmu, który w tym czasie przestawia się na inne źródło energii. To okres, w którym mogą wystąpić nieprzyjemne dla nas objawy między innymi: spadek energii, zmęczenie, drażliwość, ból głowy, uczucie głodu. Są bardziej nasilone wówczas, gdy nasze dotychczasowe żywienie nie było najlepsze. Po udanym okresie adaptacji organizm wchodzi w stan ketozy, czerpiąc energię z ciał ketonowych.

Jakie produkty są zalecane do spożywania w diecie ketogenicznej?

Szczególnie zalecana jest: oliwa z oliwek, olej kokosowy, olej sezamowy, olej z awokado oraz masło kokosowe. Stosować można również wszystkie gatunki mięs, dania mięsne, galarety, rosoły, wiejskie jaja, warzywa, niektóre owoce (grejpfrut, truskawka, malina, borówki, limonka,cytryna) i grzyby. Z warzyw: awokado, papryka, pomidor, pieczarki, boczniaki, shitake, brokuł, brukselka, kalafior, jarmuż, kapusta, seler, pietruszka, fasolka szparagowa, szparagi, sałaty, kiełki, szczypiorek, szpinak, seler naciowy, ogórek, oliwki.

Kolejne orzechy (m.in. włoskie, laskowe, brazylijskie, migdały) i wszelkie masła orzechowe 100% , wiórki kokosowe, cynamon, mleko kokosowe i migdałowe, nasiona chia, siemię lniane, naturalne przyprawy, musztarda, majonez (najlepiej domowej roboty), sosy typu pesto.

Z płynów: woda niegazowana i gazowana, woda z cytryną/octem jabłkowym, herbaty i czarna kawa.

Jakie produkty należy wykluczyć z diety ? Oczywiście wysokowęglowodanowe, a wśród nich biały cukier, sztuczne słodziki, soki owocowe, napoje gazowane, większość owoców (pomijając te o niskiej zawartości cukru), płatki, ryż, makaron, kasze, pieczywo, ziemniaki, mąki i produkty mączne.

Przykładowy dzień z diety ketogenicznej:

• śniadanie: jajecznica na boczku z pomidorami
• II śniadanie: carpaccio z buraka z serem feta, orzechami włoskimi i świeżą rukolą
• obiad: kurczak z brokułami, olejem lnianym i oliwkami
• podwieczorek : sałatka warzywna z pomidorem suszonym, oliwkami i pesto
• kolacja: łosoś ze szpinakiem i awokado

Dieta ketogeniczna a odchudzanie

W wielu badaniach potwierdzono, iż u osób na diecie niskowęglowodanowej utrata masy ciała jest większa niż u osób na diecie niskotłuszczowej. Samo ograniczenie węglowodanów, głównie prostych, które występują w słodyczach czy wyrobach cukierniczych sprzyja redukcji. Co oczywiście nie oznacza, że jedyną i najlepszą droga do redukcji masy ciała jest przejście na dietę niskowęglowodanową – nadal najważniejszy jest odpowiedni bilans energetyczny.

Dieta ketogeniczna ma na pewno pozytywny wpływ na uczucie sytości. Wytworzone ciała ketonowe powodują uczucie sytości, co oznacza że spożywa się mniejsze ilości i nie ma się ochoty na podjadanie. Dzieje się tak na skutek tego, iż oddziałują one na hormony związane z głodem, jak cholecystokinina, GLP-1 oraz grelina. Badania wykazały zmniejszone łaknienie wśród osób stosujących tę dietę. Nie jest jednak do końca powiedziane w jakim jest to stopniu oraz czy nie jest to tylko krótkotrwałe działanie. W wyniku silnego ograniczenia węglowodanów w diecie ich zapasy w postaci glikogenu są szybko tracone. Zazwyczaj dzieje się to w czasie kilku dni. Glikogen zmagazynowany w mięśniach i wątrobie jest ponad połowę mniej kaloryczny niż tłuszcz i wiąże się z wodą. To zwiększa wpływ jego zapasów na redukcje masy ciała, gdzie efekty są już szybko zauważalne. Sam glikogen wątrobowy waży ok. 100 g, a związana z nim woda waży ok. 400 g. Ilość glikogenu zawartego w mięśniach jest zależna od masy mięśnia i stopnia wytrenowania danej osoby. 1 kg mięśni może pomieścić około 12 g glikogenu wraz z 3 – 4 g wody, która jest z nim związana, co daje nam kilka kilogramów mniej na wadze po jego utracie.

Ograniczenie węglowodanów a funkcje tarczycy

Zdania, co do szkodliwości czy też skuteczności diety ketogenicznej w kontekście dobra tarczycy, są podzielone. W jednym z badań (Esposito T, Lobaccaro JM, Esposito MG, et al. Effects of low-carbohydrate diet therapy in overweight subjects with autoimmune thyroiditis: possible synergism with ChREBP) wykazano, że dieta niskowęglowodanowa (pozbawiona substancji goitrogennych – antyodżywczych znajdujących się w żywności, które upośledzają wchłanianie jodu oraz jego metabolizm w organizmie) może przynieść korzystne rezultaty. W grupie pacjentów z chorobą Hashimoto, którzy stosowali ten model żywienia, badacze zaobserwowali zmniejszenie ilości przeciwciał anty-TPO. Mówi się także o tym, że dobrze skomponowana dieta ketogeniczna, czyli prowadzona pod okiem specjalisty, może obfitować w produkty, które są niezwykle ważne dla zdrowia tarczycy. Jest bogata w istotne dla zdrowia kwasy tłuszczowe omega-3, które znajdują się w rybach, owocach morza, orzechach i jajkach. Kwasy omega-3 działają przeciwzapalne, przyczyniają się do poprawy działania układu odpornościowego. Hamują nadmiernie reaktywne limfocyty Th1 czy Th17, które często są podwyższone w chorobie Hashimoto.

Z kolei inne badanie (Iacovides S, Meiring RM. The Effect of a Ketogenic diet versus a High-Carbohydrate, Low-Fat diet on Sleep, Cognition, Thyroid Function, and Cardiovascular Health Independent of Weight Loss: Study Protocol for a Randomized Controlled Trial) wykazało, że stosowanie diety ze zmniejszonym spożyciem węglowodanów w dłuższym okresie czasu, powoduje osłabienie pracy tarczycy, jak i zwolnienie metabolizmu. Na skutek tego zamiast odpowiedniej konwersji T4 w T3, ma miejsce konwersja w odwrotne T3 (rT3), które to blokuje receptory dla trójjodotyroniny. Jest to fizjologiczny stan oszczędzania energii w stresowych dla organizmu sytuacjach. Można porównać to do stanu tzw. hibernacji. Ilość T3 spada również podczas diet niskokalorycznych.

Warto zadbać o odpowiednią suplementację w czasie trwania diety tj. Odpowiednią podaż jodu, selenu, żelaza, magnezu oraz witamin z grupy B, aby zoptymalizować pracę tarczycy.

Jednak wpływ diety ketogenicznej na funkcje tarczycy wciąż wymaga dalszych badań.

Podsumowanie

Podsumowując, dieta ketogeniczna ma, jak każda, wady oraz zalety. Brakuje wystarczającej ilości badań, które jednoznacznie mówiłyby o zasadności jej stosowania u osób chorych na Hashimoto. Dodatkowo, nie należy ona do najłatwiejszych do stosowania, zwłaszcza w okresie adaptacyjnym organizmu. Zatem mimo, że wpływa na utratę kilogramów to chęć jej stosowania powinno się skonsultować ze specjalistą, gdyż nie jest odpowiednia dla każdej osoby. Zaleca się wizytę kontrolną u lekarza, który, gdy stwierdzi, że nie ma przeciwwskazań, wówczas dietę należy prowadzić pod okiem doświadczonego dietetyka. Nieodpowiednio stosowana może przyczynić się do wielu niedoborów witaminowych i składników mineralnych, a także innych zaburzeń.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Bibliografia:

[1] Vogels N, Westerterp-Plantenga MS. Categorical strategies based on subject characteristics of dietary restraint and physical activity, for weight maintenance. Int J Obes (Lond) 2005;29(7):849–57.

[2] Foster GD, Wyatt HR, Hill JO, et al. .A randomized trial of a low-carbohydrate diet for obesity. N Engl J Med 2003;348(21):2082–90.

[3] Samaha FF, Iqbal N, Seshadri P, et al. .A low-carbohydrate as compared with a low-fat diet in severe obesity. N Engl J Med 2003;348(21):2074–81.

[4] Galas, P. (2017). Dieta ketogeniczna i jej wpływ na organizm.

[5] Gibson, A. A., Seimon, R. V., Lee, C. M. Y., Ayre, J., Franklin, J., Markovic, T. P., Caterson, I. D., & Sainsbury, A. (2015). Do ketogenic diets really suppress appetite? A systematic review and meta-analysis. Obesity Reviews: An Official Journal of the International Association for the Study of Obesity, 16(1), 64–76.

[6] Stubbs BJ, Cox PJ, Evans RD, Cyranka M, Clarke K, de Wet H. A Ketone Ester Drink Lowers Human Ghrelin and Appetite. Obesity. 2018;26(2):269-273. doi:10.1002/oby.22051

[7] Hull M, Leaf A, Brown W, Sicart PA. Evidence Based Keto; 2019.

[8] Gierach M, Gierach J, Skowrońska A, Rutkowska E, Spychalska M, Pujanek M, et al. Hashimoto’s Thyroiditis and Carbohydrate Metabolism Disorders in Patients Hospitalised in the Department of Endocrinology and Diabetology of Ludwik Rydygier Collegium Medicum in Bydgoszcz Between 2001 and 2010. Endokrynol Pol. 2012;63(1):14-7.

[9] Esposito T, Lobaccaro JM, Esposito MG, et al. Effects of low-carbohydrate diet therapy in overweight subjects with autoimmune thyroiditis: possible synergism with ChREBP. Drug Des Devel Ther. 2016; 10: 2939–2946, doi: 10.2147/DDDT.S106440, indexed in Pubmed: 27695291.

[10] Iacovides S, Meiring RM. The Effect of a Ketogenic diet versus a High-Carbohydrate, Low-Fat diet on Sleep, Cognition, Thyroid Function, and Cardiovascular Health Independent of Weight Loss: Study Protocol for a Randomized Controlled Trial. Trials. 2018 Jan 23;19(1):62

[11] Posłuszna J.: Dieta ketogeniczna w chorobie Hashimoto , Food Forum; 5; 2019
 

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.