Insulinooporność w Hashimoto

Insulinooporność definiuje się jako zaburzenie homeostazy glukozy, które polega na zmniejszonej wrażliwości mięśni, tkanki tłuszczowej, wątroby oraz innych tkanek na insulinę pomimo jej prawidłowego lub podwyższonego poziomu we krwi. Jej objawy nie są charakterystyczne, a nieleczona i zbagatelizowana insulinooporność może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu II czy stanu przedcukrzycowego. Hormony tarczycy wywierają istotny wpływ na metabolizm glukozy oraz rozwój insulinooporności. Czym jest insulinooporność i jaki ma związek z zapaleniem tarczycy Hashimoto?

Tego dowiesz się w tym artykule.

Czym jest insulinooporność ?

Jak nazwa wskazuje insulinooporność to oporność tkanek organizmu na insulinę. Insulina jest to hormon wytwarzany przez trzustkę, który jest odpowiedzialny za metabolizm glukozy, dostarczanie jej tkankom i w efekcie zamienianie jej na energię, która potrzebna jest organizmowi do chociażby aktywności fizycznej. W przypadku gdy poziom glukozy we krwi jest wysoki wytwarzana jest insulina, która transportuje ją do tkanek. W wyniku insulinooporności tkanki nie są wrażliwe na insulinę, a co za tym idzie poziom glukozy oraz insuliny we krwi pozostaje wysoki.

Objawy insulinooporności

Objawy insulinooporności nie są charakterystyczne i u każdego choroba może przebiegać nieco inaczej. Najczęściej jednak obserwuje się przewlekłe zmęczenie, problemy z utrzymaniem lub utratą masy ciała, senność pojawiającą się po posiłku, problemy z koncentracją, zaburzenia nastroju, bóle głowy, problemy skórne, zaburzenia proporcji sylwetki (szerokie ramiona, wydęty brzuch), większy apetyt współistniejący z napadami głodu, podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz stężenia kwasu moczowego we krwi.

Diagnostyka insulinooporności

Diagnostyka insulinooporności jest dość szeroka i obejmuje:

• test obciążenia glukozą (OGTT),
• pomiar stężenia adiponektyny (ADPN),
• oznaczenie poziomu proinsuliny
• pomiar białka C-reaktywnego.

W diagnostyce inulinooporności często wykonuje się także badanie krzywej insulinowej. Polega ono na trzech pomiarach poziomu insuliny w surowicy: na czczo, 1 godzinę oraz 2 godziny po podaniu 75 g glukozy. Nieprawidłowe stężenie insuliny na czczo i po obciążeniu może świadczyć właśnie o rozwoju insulinooporności. Wyniki badania warto skonsultować ze swoim lekarzem, a w przypadku pozytywnej diagnozy można udać się także do dietetyka w celu doboru odpowiedniego stylu żywienia dopasowanego indywidualnie do potrzeb organizmu.

W rozpoznaniu pomocny jest też tzw. indeks HOMA-IR (ang. Homeostatic Model Assesment – Insulin Resistance), który oblicza się na podstawie oznaczeń glukozy i insuliny na czczo w surowicy krwi według wzoru: insulina na czczo x glikemia na czczo / 22,5.

Za kryterium insulinooporności większość ekspertów uznaje wartość 2,5. Dlatego wskaźnik HOMA u osób z prawidłową wrażliwością tkanek na insulinę w warunkach fizjologicznych powinien wynosić <2,5.

Warto zwrócić uwagę na to, że często insulinooporność ma charakter bezobjawowy i może pozostawać niezdiagnozowana wiele lat. Dlatego warto regularnie wykonywać badania morfologii krwi, oznaczenie stężenia glukozy, ale również cholesterolu (LDL i HDL) i trójglicerydów. Nieprawidłowe wyniki mogą sugerować zaburzenia metabolizmu glukozy, zwłaszcza jeśli poziom trójglicerydów, glukozy i cholesterolu LDL jest podwyższony, a poziom stężenia HDL obniżony.

Insulinooporność zaburza metabolizm tłuszczy we krwi, dlatego nieprawidłowy profil lipidowy zawsze powinien skłonić do wykonywania dalszych badań w celu potwierdzenia.

Insulinooporność a Hashimoto

Występowanie zaburzeń metabolizmu węglowodanów udokumentowano w chorobach tarczycy przebiegających zarówno z nadczynnością jak i niedoczynnością tego gruczołu. Kliniczną niedoczynność tarczycy zalicza się do czynników ryzyka rozwoju insulinooporności.

Wykazano, iż podwyższony poziom TSH może mieć związek z zaburzeniami metabolizmu między innymi węglowodanów. Ponadto istnieje możliwość wzrostu stężenia glukozy we krwi. Wyższe TSH wiąże się również z większą masą ciała. Z kolei otyłość jest czynnikiem ryzyka insulinooporności.

Dane dotyczące wpływu insuliny na metabolizm glukozy w tej jednostce chorobowej nie są jednak jednoznaczne niemniej choroba Hashimoto może predysponować do wystąpienia insulinooporności.

Każda osoba ze zdiagnozowanym hashimoto, która również skarży się na objawy charakterystyczne dla insulinooporności, powinna wykonać badania krzywej glukozowo-insulinowej zaleconej przez lekarza.

W przypadku insulinooporności towarzyszącej chorobom tarczycy, w tym hashimoto, istotnym czynnikiem pomagającym w stabilizacji poziomu glukozy we krwi jest odpowiednio zbilansowana dieta.

Dieta o charakterze przeciwzapalnym, w której dominują produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG). Przy insulinooporności niewskazane są przede wszystkim tłuste mięsa, wysokoprzetworzone produkty, olej kokosowy, smalec, słodycze, cukier, słodzone napoje i duże ilości owoców. W praktyce pomocne mogą okazać się śniadania białkowo-tłuszczowe, które zapobiegają porannym wahaniom poziomu glukozy i insuliny.

Dieta śródziemnomorska, która charakteryzuje się wysokim spożyciem oliwy z oliwek, orzechów, warzyw i innych produktów bogatych w składniki odżywcze może wpływać korzystnie na poprawę insulinooporności u osób otyłych.

W przypadku insulinooporności towarzyszącej hashimoto wielu pacjentów rezygnuje ze spożycia owoców i świeżo wyciskanych soków w obawie o ilość cukrów. Niesłusznie. Owoce są źródłem cennych witamin i składników mineralnych tak potrzebnych organizmowi borykającymu się z chorobami tarczycy. Nie trzeba z nich całkowicie rezygnować.

Co mówią prace naukowe na ten temat? W przeglądzie 18 randomizowanych badań klinicznych opublikowany w 2017 r. w Journal of Nutritional Science okazało się, że spożywanie soku owocowego nie wpływa negatywnie na kontrolę glikemii. 100% soki owocowe mają niski lub średni indeks glikemiczny, nie zawierają sztucznie dodawanych cukrów, tylko naturalnie występującą w owocach fruktozę. Zatem powodują stosunkowo niską odpowiedź glikemiczną i mogą być spożywane przez osoby, które borykają się z insulinoopornością i hashimoto.

Poza dietą istotne jest zadbanie o suplementację. Badania wykazały korzystny wpływ witaminy D na zmniejszenie insulinoopornosci oraz zapobieganie związanym z nią zmianom epigenetycznym.

Niestety większość społeczeństwa ma niedobory tej istotnej witaminy. Warto zbadać sobie jej poziom we krwi w celu dobrania odpowiedniej suplementacji. Suplementacja witaminy D wiąże się z obniżeniem niektórych parametrów takich jak cholesterol całkowity i LDL, trójglicerydy oraz wskaźnika insulinooporności HOMA-IR.

Poprawa profilu lipidowego pozwoli zmniejszyć parametry stanu zapalnego, a tym samym wpłynie korzystnie na aktywną chorobę autoimmunologiczną jaką jest hashimoto.

Podsumowanie

Choroba Hashimoto może być czynnikiem ryzyka rozwoju insulinooporności. Warto być zatem pod stałą opieką lekarza, jak również dietetyka, aby nie bagatelizować żadnych objawów czy nieprawidłowości w badaniach, a także móc szybko i odpowiednio do diagnozy zareagować. Niskoprzetworzona dieta o charakterze przeciwzapalnym i odpowiednio dobrana suplementacja wpłyną korzystnie na poziom glukozy we krwi, u osób ze zdiagnozowanym hashimoto.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Bibliografia :

[1] Gierach M. i wsp.: Insulinooporność a choroby tarczycy,Endokrynologia Polska 2014; 65 (1): 70–76

[2] Maratou E, Hadjidakis DJ, Kollias A i wsp. Studies of insulin resistance in patients with clinical and subclinical hypothyroidism. Eur J Endocrinol 2009; 160: 785–790.

[3] Rochon C, Tauveron I, Dejax C i wsp. Response of glucose disposal to hyperinsulinaemia in human hypothyroidism and hyperthyroidism. Clin Sci 2003; 104: 7–15.

[4] Szymczak-Pajor I., Śliwińska A., Analysis of Association between Vitamin D Deficiency and Insulin Resistance. Nutrients 2019,11, 794.

[5] Murphy i in. (2017) 100 % Fruit juice and measures of glucose control and insulin sensitivity: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. J Nutr Sci. 2017; 6: e59

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.