Jak choroba Hashimoto zmienia ciało?

Choroba Hashimoto jest limfocytarnym zapaleniem gruczołu tarczycowego. Przejawia się nagromadzeniem autoreaktywnych limfocytów oraz obecnością przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) oraz przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG). Organizm jednocześnie traci swoją immunologiczną tolerancję na tkanki własne (np. tkanki tarczycy). Konsekwencją tego jest uszkodzenie gruczołu tarczowego i zaburzenia produkcji hormonów tarczycy, czego skutkiem jest rozwój niedoczynności tarczycy. Choroba ta jest związana z nieprawidłową pracą układu odpornościowego. Objawem niedoczynności tarczycy jest podwyższenie poziomu TSH we krwi, obniżenie poziomu FT4 – wolnej tyroksyny oraz obniżenie poziomu FT3 we krwi – wolnej trójjodotyroniny.

Wpływ Hashimoto na skórę

W przebiegu choroby Hashimoto dochodzi do wielu zmian w funkcjonowaniu organizmu. Skutki zaburzeń hormonalnych dotyczą wielu aspektów. Jednym z nich jest skóra, której ukrwienie zostaje zaburzone w przebiegu choroby Hashimoto. Chorzy cechują się chłodną w dotyku, suchą i szorstką skórą.

Tyroksyna (hormon T4 produkowany przez tarczycę) odpowiada za prawidłową czynność gruczołów łojowych. Konsekwencją niedoboru tego hormonu jest łuszczenie się oraz przesuszenie skóry. Często dochodzi do łuszczenia i rogowacenia naskórka. Dzieje się tak na skutek zwiększonej produkcji kreatyny oraz lipidów międzykomórkowych. Wpływa to na przeznaskórkową utratę wody. Rogowacenie się naskórka widoczne jest szczególnie w okolicach  stóp, łokci oraz kolan –  potocznie nazywane „brudne łokcie i kolana”. Rogowacenie stóp dotyczy najczęściej miejsc, w których występuje największy ucisk na stopy, czyli pięty. Może dojść do pojawienia się kruchych, popękanych pięt z towarzyszącą łuszczącą się skórą.

Co więcej, chorzy na chorobę Hashimoto często cechują się bladą oraz chłodną w dotyku skórą. Spowodowane jest to spowolnionymi przemianami metabolicznymi organizmu wynikającymi z zaburzeń pracy tarczycy. Zwiększa się wówczas odczucie zimna w ciele, często np. uczucie marznięcia stóp. Aby uniknąć hipotermii (wychłodzenia organizmu) oraz utrzymać prawidłową temperaturę ciała, następuje odruchowy skurcz naczyń krwionośnych. Skutkiem ubocznym tego mechanizmu jest bladość skóry.

Oprócz bladości, skórę może charakteryzować również żółty odcień. Jest to konsekwencją zaburzonego wątrobowego metabolizmu karotenu. Nieprawidłowo metabolizowany karoten gromadzi się w warstwie rogowej naskórka, zostaje następnie wydalony wraz z potem oraz ponownie wchłonięty przez skórę. Odkłada się w miejscach, gdzie występują gruczoły łojowe.

W wyniku spadku temperatury (w otoczeniu) na skórze chorych mogą pojawić się także sinoczerwone smugi. Charakterystyczną ich cechą jest siatkowaty układ, podobny do marmuru. Taki objaw niedoczynności tarczycy potocznie nazywany jest „marmurkowatością skóry”.

Podsumowując, skóra chorych na chorobę Hashimoto może być:

• sucha
• szorstka
• pękająca
• łuszcząca się
• chłodna w dotyku
• blada
• z towarzyszącym żółtawym odcieniem
• z towarzyszącym zrogowaciałym naskórkiem
• „marmurkowata”

Co możesz zrobić dla swojej skóry mając Hashimoto? Nie zapominaj o regularnym nawadnianiu. Zaleca się picie minimum 30 ml wody na każdy kilogram masy ciała oraz spożywanie zdrowych tłuszczów jak np. awokado, oleje roślinne – oliwa z oliwek, olej lniany (stosowany na zimno), olej z wiesiołka, orzechy, nasiona oraz pestki np. dyni.

Wpływ Hashimoto na nadmierną masę ciała i otyłość

Przyczyn nadmiernej masy ciała lub otyłości może być wiele. Rozpoczynając od nieprawidłowej diety, która może charakteryzować się nadmierną podażą kalorii, kwasów tłuszczowych trans oraz węglowodanów prostych, po różne zaburzenia metaboliczne, w przebiegu których dochodzi do większej skłonności do kumulacji zarówno tkanki tłuszczowej jak i gromadzenia nadmiaru wody w organizmie. Efektem tego jest wzrost masy ciała. Jedną jednak z najczęściej spotykanych przyczyn nadmiernej masy ciała jest niedoczynność tarczycy. Przyczyn występowania niedoczynności tarczycy również może być wiele. Przykładowo może nastąpić uszkodzenie przysadki mózgowej, od której m.in zależy prawidłowa funkcja tarczycy. Niedoczynność tarczycy może się rozwinąć także na tle choroby autoimmunologicznej – choroby Hashimoto. Według Tamer i wsp. szczególnie choroba Hashimoto może wpływać na przybieranie masy ciała. Poziom przeciwciał AntyTG koreluje ze wzrostem BMI, nawet w sytuacji, gdy funkcja tarczycy jest prawidłowa. Co więcej, choroba ta wpływa również na podwyższone stężenie lipidów we krwi.

Ashrafuzzaman i wsp. wskazują na związek pomiędzy rozwojem otyłości w przebiegu niedoczynności tarczycy a częstotliwością występowania cukrzycy typu II oraz zaburzonej tolerancji glukozy.

Jak utrzymać lub osiągnąć prawidłową masę ciała? Kluczową kwestią jest monitorowanie ilości spożywanego pokarmu, który przekłada się na bilans energetyczny w ciągu dnia. Jeśli przekracza on Twoje zapotrzebowanie kaloryczne, masa ciała będzie wzrastała. Spożycie energii z pokarmu powinno być na tym samym poziomie, co zapotrzebowanie (aby utrzymać obecną masę ciała) bądź na niższym poziomie (aby obniżyć masę ciała). Dobrym rozwiązaniem jest też skonsultowanie się ze specjalistą-  dietetykiem, który może pomóc w ustaleniu optymalnego zapotrzebowania energetycznego dla danej osoby uwzględniając jej indywidualny cel.

Wpływ Hashimoto na włosy

W przebiegu choroby Hashimoto następuje obniżenie wolnych hormonów tarczycy (FT3 oraz FIT4), które odpowiedzialne są za odżywienie włosa. Odżywienie włosa wpływa natomiast na stan łodygi. W sytuacji, w której stężenie hormonów tarczycy jest niewystarczające dochodzi do zmniejszenia wydzielania łoju z gruczołów łojowych i do przesuszania się włosów. Co więcej, tempo wzrostu włosa jest opóźnione. Przy współwystępowaniu niedoczynności tarczycy, przyjmowanie leków hormonalnych lub antybiotyków może powodować łamliwość włosów. Niedobory witamin i składników mineralnych również niekorzystnie wpływa na ich stan. Włosy przerzedzają się, skracają, stają się cienkie, miękkie i suche. W przebiegu niedoczynności tarczycy – na skutek zbyt niskiego stężenie hormonu T3 oraz T4 może wystąpić łysienie tarczycowe, w przebiegu którego dochodzi do zaniku mieszków włosowych.

Zdarza się również, że kobiety cierpiące na Hashimoto mogą skarżyć się na nadmierne owłosienie, które charakterystyczne jest dla mężczyzn. Taka nieprawidłowość nazywana jest hirsutyzmem. Przyczyną hirsutyzmu występującego w niedoczynności tarczycy jest obniżone stężenie globuliny (SHBG), która wiąże hormony płciowe – androgeny (męskie hormony płciowe) oraz estrogeny (żeńskie hormony płciowe).

Nadmierne owłosienie może pojawić się w okolicach brodawek sutkowych, pleców, ramion, w okolicach podbródka, wewnętrznej części ud, grzbietowej części dłoni, na policzkach czy brodzie.

Co możesz zrobić dla swoich włosów mając Hashimoto?  Przede wszystkim zadbaj o to aby codzienna dieta miała charakter przeciwzapalny. Podstaw na pełnoziarniste produkty zbożowe (zamiast oczyszczonych produktów pozbawionych błonnika pokarmowego). Wybieraj np. płatki owsiane, płatki jaglane, pieczywo żytnie/gryczane, otręby owsiane i pszenne. Zadbaj aby w każdym posiłku pojawiło się źródło tłuszczu roślinnego np. oliwy z oliwek, oleju lnianego (na zimno) czy dodatek orzechów np. włoskich, migdałów. Postaw na ryby ok. 2 x tygodniu wymiennie z mięsem. Dobrym wyborem będzie łosoś, dorsz czy nawet śledź. Rośliny strączkowe również mogą zastąpić mięso. Dodatek soczewicy czy ciecierzycy do kaszy gryczanej na obiad będzie świetnym urozmaiceniem i jednocześnie sprawi, że danie będzie miało bardziej przeciwzapalny charakter. Korzystaj z owoców leśnych, które mają silne właściwości antyoksydacyjne (przeciwzapalne). Można wkomponować je w II śniadanie np. w formie jogurtu naturalnego lub kokosowego z malinami oraz orzechami włoskimi. Nie zapominaj o produktach bogatych w żelazo i witaminę B12. Dobrym przykładem takiego produktu jest wątróbka np. cielęca, drobiowa, wieprzowa. Oprócz tego –  szpinak, pełnoziarniste produkty zbożowe oraz jaja.

Wpływ Hashimoto na paznokcie

W przebiegu choroby Hashimoto płytka paznokciowa cechuje się kruchością. W praktyce oznacza to, że paznokcie mają skłonności do pękania i łamania się. Na paznokciach mogą również pojawić się pionowe linie występujące wzdłuż podłużnej osi paznokcia. Nazywane jest to bruzdowaniem płytki paznokcia.

Bruzdy mogą  przyjmować różne formy: wiele, drobnych linii lub jedna, głęboka linia. Warto podkreślić, że nie tylko niedoczynność tarczycy może być przyczyną pojawienia się bruzd na płytce paznokcia. Choroby tarczycy wymienia się jako jeden z potencjalnych czynników. Oprócz nich wyróżnia się np. podeszły wiek, niedobór żelaza, predyspozycje genetyczne, łuszczycę oraz mechaniczne urazy.

W przebiegu niedoczynności tarczycy może pojawić się także zjawisko oddzielenia zewnętrznej części płytki paznokcia od łożyska. Zazwyczaj oddzielenie płytki rozpoczyna się od dystalnej (końcowej) części paznokcia i pogłębia się w stronę części proksymalnej (bliższej). Między płytką, a łożyskiem obecne jest powietrze. Z tego powodu ta część płytki, która została już oddzielona przybiera charakterystyczny kolor. Kolor ten zazwyczaj podobny jest do koloru białego, aczkolwiek może mieć też inny kolor np. brązowy lub żółty. Opisany defekty płytki paznokciowej nazywany jest onycholizą i może dotykać nie tylko osoby chore na niedoczynność, ale również chorych na nadczynność tarczycy.

Co możesz zrobić dla swoich paznokci mając Hashimoto?  Postaw na produkty bogate w biotynę, która wzmacnia płytkę paznokcia. Biotynę znajdziesz w następujących produktach: wątróbka, żółtka jaj, migdały, orzechy włoskie, pomidory, szpinak oraz nasiona roślin strączkowych.

Podsumowanie

1. W przebiegu choroby Hashimoto dochodzi do wielu zmian w funkcjonowaniu organizmu.
2. W przebiegu choroby Hashimoto ukrwienie skóry zostaje zaburzone. Skóra staje się chłodna w dotyku, sucha i szorstka.
3. W przebiegu choroby Hashimoto dochodzi do przeznaskórkowej utraty wody, co w konsekwencji prowadzi do częstego łuszczenia się i rogowacenia naskórka. Potocznie nazywane jest to „brudnymi łokciami i kolanami”.
4. W przebiegu choroby Hashimoto dochodzi do spowolnienia przemian metabolicznych organizmu, co może skutkować odczuciem zimna w ciele, często objawia się to jako uczucie marznięcia stóp.
5. U chorych na chorobę Hashimoto zmniejsza się wydzielania łoju z gruczołów łojowych i w konsekwencji tego dochodzi do przesuszania się włosów. Włosy przerzedzają się, skracają, stają się cienkie, miękkie i suche.
6. U kobiet chorujących na chorobę Hashimoto może wystąpić nadmierne owłosienie (charakterystyczne dla mężczyzn). Przyczyną tego zaburzenia jest obniżone stężenie globuliny (SHBG), która wiąże hormony płciowe – androgeny (męskie hormony płciowe) oraz estrogeny (żeńskie hormony płciowe).
7. Paznokcie chorych na chorobę Hashimoto mają skłonności do pękania i łamania się. Może dojść do bruzdowania płytki paznokcia (pojawiają się pionowe linie występujące wzdłuż podłużnej osi paznokcia) lub do oddzielenia zewnętrznej części płytki paznokcia od łożyska ( taka część paznokcia przybiera charakterystyczny kolor – biały, brązowy lub żółty).
8. Niedoczynność tarczycy jest jedną z częstych przyczyn nadmiernej masy ciała/ otyłości.
9. Otyłość w przebiegu niedoczynności tarczycy ma związek z występowaniem cukrzycy typu II oraz zaburzonej tolerancji glukozy.
10. Poziom przeciwciał AntyTG (w chorobie tarczycy) związany jest ze wzrostem BMI, nawet w sytuacji, gdy funkcja tarczycy jest prawidłowa.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.