Jak zwiększyć odporność przy chorobach tarczycy

Istotnym problemem obecnej sytuacji związanej z pandemią, nie jest jedynie koronawirus, ale również znaczne pogorszenie funkcjonowania układu odpornościowego większości ludzi, które obserwujemy w ostatnim czasie. Świadczą o tym współczesne dane o ogólnym stanie zdrowia społeczeństwa i coraz większej „epidemii” chorób cywilizacyjnych oraz autoimmunologicznych, tj Hashimoto. Wpływ na tą sytuację może mieć wszystko; począwszy od środowiska, toksyn w nim się znajdujących, pestycydów, poprzez jakość jedzenia, nawyki żywieniowe, używki, jak i nasz tryb życia – ciągły pośpiech, toksyczne relacje, stres, higiena snu etc.

Zatem teraz jednym z najważniejszych kroków ku zdrowiu, u każdego z nas, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia, powinno być zadbanie o prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, dietę gęstą odżywczo, jak i uzupełnienie niedoborów witaminowo-pierwiastkowych, które to mogą mieć duże znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu naszego organizmu w obronie przed infekcjami. Nierzadko wspomoże nas w tym odpowiednio dobrana suplementacja.

To, że sposób odżywiania ma wpływ na układ odpornościowy to fakt poparty badaniami naukowymi i literaturą [1, 2, 3, 4]. Zdecydowana większość komórek odpornościowych występuje w przewodzie pokarmowym. W związku z tym, prawidłowe żywienie ma istotne znacznie w kształtowaniu odporności. Należy zwrócić uwagę na to, że duży niekorzystny wpływ ma przede wszystkim niedożywienie witaminowo-pierwiastkowe oraz niedobór białka w diecie.  Odpowiednia ilość aminokwasów jest ważna, bo to właśnie białko jest podstawowym budulcem każdego narządu, hormonu, neuroprzekaźnika, przeciwciał i innych substancji, które transportują składniki odżywcze do krwi [2,3,4].

Także u osób z niedoczynnością tarczycy, czy Hashimoto, dieta zgodna z zasadami racjonalnego żywienia, uwzgledniająca podaż pełnowartościowego białka, dbająca o odpowiednią suplementację składników odżywczych obdarzonych komponentą immunologiczną jak wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega 3, witaminy i przeciwutleniacze tj. witamina E, C, składniki mineralne (żelazo, cynk i selen), oraz witaminy z grupy B, wzmocni organizm oraz korzystnie wpłynie na aktywność komórek obronnych, odpowiedź zapalną, jak i zmniejszy ryzyko rozwijających się chorób i zaburzeń dietozależnych oraz usprawnienia stosowanej farmakoterapii.

Takim preparatem, który łączy w sobie korzystne działanie dla zdrowia tarczycy a ponadto wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego jest Thyroset. Jest on dobrym rozwiązaniem u osób, które przy zaburzeniach funkcjonowania tarczycy dodatkowo mają problem z obniżoną odpornością. Dla wielu składników zawartych w preparacie Thyroset są potwierdzone oświadczenia, o korzystnym wpływie na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego i ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym. Komisja Europejska w regularnie aktualizowanym Rejestrze oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności dzieli oświadczenia na te dozwolone do stosowania-autoryzowane oraz takie, których używanie nie jest potwierdzone na podstawie fachowej literatury. Oznacza to, że dla składników takich jak: cynk, selen, żelazo, witaminy C, D, E, B6, B12 i foliany została zgromadzona bogata literatura potwierdzona wieloletnimi obserwacjami korzystnego działania tych składników na układ odpornościowy. Potwierdzone doniesienia i fachowe publikacje dla każdej z tych substancji zebrane są w opinii naukowej sporządzonej przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności, EFSA (European Food Safety Authority).

Rola Omega 3

Dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego duże znaczenie ma ilość i jakość tłuszczy obecnych w codziennej diecie, jak i stosunek kwasów tłuszczowych omega 3 do omega 6. Szczególne właściwości przypisuje się niezbędnym nienasyconym kwasom tłuszczowym (NNKT) oraz wielonienasyconym (WNKT): omega 3 i omega 6 [6].

Jeśli chodzi o WNKT istotna jest informacja, że produkty przemian kwasu arachidonowego należącego do rodziny omega 6, mają działanie prozapalne, natomiast produkty przemian kwasu eikozapentaenowego oraz dokozaheksaenowego – czyli kwasów z rodziny omega-3 – wykazują działanie przeciwzapalne. Działanie przeciwzapalne kwasów omega 3 polega głównie na zmniejszaniu produkcji działających prozapalnie eikozanoidów i cytokin. Ponadto odgrywają one bardzo istotną rolę w reakcji odpornościowej, hamując zdolność makrofagów do prezentowania antygenu limfocytom T, prowadząc do spadku IL-2 oraz do zahamowania proliferacji limfocytów T [7,8]

Rola witamin i składników mineralnych

Witamina E

Dieta osób z chorobą Hashimoto, jak i osób dbających o układ odpornościowy powinna pokrywać zapotrzebowanie na witaminy antyoksydacyjne (witaminy C, E), które przeciwdziałają wolnym rodnikom tlenowym i łagodzą stres oksydacyjny. Jest to główny mechanizm oddziaływania tokoferoli na komórki układu immunologicznego.

W badaniach przeprowadzonych na modelu zwierzęcym zaobserwowano, że w przebiegu bakteryjnego zapalenia płuc dochodzi do spadku stężenia α–tokoferolu oraz kwasu askorbinowego. Konsekwencją tego jest wzrost poziomu wolnych rodników w toczącym się procesie zapalnym.

Witamina E m.in. stymuluje aktywność enzymów uczestniczących w przekazywaniu sygnałów, jak kinaza białkowa C (PKC) przekazująca sygnały z receptora dla cytokin. Proces ten dotyczy monocytów, makrofagów i neutrofili. W konsekwencji obniża mechanizm degradacji patogenów [9, 10].

Wpływ witaminy E obejmuje również mechanizm działania pośredniego polegający na obniżeniu wydzielanych przez aktywowane makrofagi mediatorów immunosupresyjnych: PGE2 oraz nadtlenku wodoru. Oddziałując na uwalnianie PGE2 witamina E pośrednio stymuluje odpowiedź immunologiczną zależną od Th2 [11].

Witamina D

Receptory witaminy D (VDR – Vitamin D Receptor) są umiejscowione niemal we wszystkich tkankach i ̨
komórkach układu immunologicznego, co podkreśla jej bardzo dużą rolę w układzie immunologicznym, wpływając zarówno na odpowiedź nieswoistą jak i swoistą. Wpływ witaminy D na odpowiedź wrodzoną polega na wzmacnianiu własności chemotaktycznych i fagocytarnych makrofagów oraz na wytwarzaniu peptydów antybakteryjnych. Na odpowiedź nabytą wpływa natomiast hamując dojrzewanie i różnicowanie komórek dendrycznych, regulując odpowiedź limfocytów T i zmniejszając produkcję IgG oraz IgM przez komórki plazmatyczne [12, 13].

Niedobory witaminy D w Polsce są zjawiskiem bardzo powszechnym. Składa się na to wiele czynników, głównie brak ekspozycji na promienie słoneczne, spowodowany współczesnym trybem
życia. Obecne zalecenia żywieniowe wskazują na konieczność suplementacji wit. D od najmłodszego wieku [14,15].

Ze względu na właściwości immunomodulujące witamina ta często jest niedoborowa u osób z zapaleniem tarczycy Hashimoto [16].

Witamina C

Kwas askorbinowy w dużym stężeniu występuje w leukocytach, gdzie jest szybko zużywana w czasie infekcji. Kwas askorbinowy chroni tkanki przed uszkodzeniem działając antyoksydacyjnie na lipidy błon komórkowych oraz neutralizując reaktywne formy tlenu, wydostające się z komórek podczas fagocytozy.

Witamina C wykazuje działanie immunostymulące. Wpływa ona na syntezę prostaglandyn, wewnątrzkomórkową pulę nukleotydów, zwiększenie wytwarzania cytokin oraz znosi immunosupresyjne działanie histaminy.

UWAGA: immunostymulujące działanie wit. C zwiększa się przy równoczesnej podaży Wit. E [17].

W związku z tym, że podczas infekcji wit. C zgromadzona w leukocytach jest szybko zużywana, zaleca się, aby w okresie większej zachorowalności, sezonie jesienno -zimowym, zwiększyć jej podaż.

Selen

Selen jest silnym przeciwutleniaczem, chroniącym przed stresem oksydacyjnym, a ponadto zwiększa aktywność komórek układu immunologicznego. Jego niedobór może powodować osłabienie odpowiedzi immunologicznej organizmu na infekcję bakteryjną lub wirusową, obniżenie aktywności limfocytów T, makrofagów i komórek NK (Natural Killer), zaburzenia biosyntezy prostaglandyn i immunoglobulin, ograniczenie zdolności do niszczenia komórek nowotworowych, wzrost agregacji płytek krwi [18,19,20,21].

Wpływ selenu na układ immunologiczny zależy od przyjmowanej dawki oraz postaci chemicznej. W prowadzonych dotychczas badaniach wykorzystywano głównie selenometioninę, która kumuluje się w makrofagach, neutrofilach i limfocytach pobudzając reakcje immunologiczne.

Cynk

Odpowiedni poziom cynku warunkuje prawidłową odpowiedź immunologiczną oraz zmniejsza ryzyko zapadalności na infekcje. Aktywuje on wydzielany przez grasicę hormon tymulinę, który stymuluje produkcję limfocytów T [22].

Cynk wykazuje właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Wraz z obniżaniem się stężenia ̨
cynku w surowicy krwi, rośnie miano przeciwciał przeciwtarczycowych, co może potwierdzić rolę cynku w funkcjonowaniu obrony immunologicznej organizmu [23].

Korelację pomiędzy stężeniem cynku, a komórkami układu immunologicznego przedstawia tabela 1. [1]

Tabela 1. Korelacja pomiędzy stężeniem cynku a komórkami układu immunologicznego
Table 1. Correlation between zinc concentration and cells of innate immunity

[Źródło: opracowanie własne na podstawie Ibs K. H., Rink L. Zinc – altered immune function; (2003); J.  Nutr.]

Żelazo

Żelazo wchodzi w skład enzymów koniecznych do procesów utleniania i właściwego funkcjonowania komórek układu immunologicznego. Niedobór wpływa na większą podatność na infekcje, zakażenia, obniża czynność bakteriobójczą [26,27]. Prawdopodobnie żelazo reguluje produkcję cytokin oraz mechanizm ich działania poprzez wpływ na „secondmessenger system” [25,26,27].

Prawidłowe odżywianie oraz suplementacja mają istotne znacznie w kształtowaniu odporności. Działanie składników pokarmowych na mechanizmy odporności komórkowej i humoralnej sygnalizuje możliwość wykorzystania immunomodulacji żywieniowej w profilaktyce i leczeniu wielu chorób przewlekłych, w tym Hashimoto i niedoczynności tarczycy, a także w czasie i po infekcji, stresu fizjologicznego oraz emocjonalnego i w wieku podeszłym.

Wskazany w badaniach naukowych wpływ na układ immunologiczny mają: białka, wielonienasycone kwasy z rodziny omega-3, witaminy: E, D, C, a także pierwiastki tj. selen, cynk, żelazo.

Kto wie, może można by było zaryzykować stwierdzenie, że wyższa przeciętna sprawność obrony immunologicznej wśród ludzi pozwoliłaby nam przejść pandemię spokojniej, bez konieczności zamrażania gospodarki świata.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Bibliografia:

1. EWELINA DYMARSKA, ALINA GROCHOWALSKA, HANNA KRAUSS (2013) WPŁYW SPOSOBU ODŻYWIANIA NA UKŁAD ODPORNOŚCIOWY. IMMUNOMODULACYJNE DZIAŁANIE KWASÓW TŁUSZCZOWYCH, WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH ORAZ PRZECIWUTLENIACZY, Nowiny Lekarskie, 82, 3, 222–231
2. Scrimshaw i SanGiovanni (1997). Synergism of nutrition, infection, and immunity: an overview. Am J Clin Nutr. 1997 Aug;66(2):464S-477S.
3. Chandra Ri wsp. (1997). Nutrition and the immune system: an introduction. Am J Clin Nutr. 66(2):460S-463S.
4. Childs i wsp (2019). “Diet and Immune Function.” Nutrients vol. 11,8 1933.
5. Skopińska-Rozewska E., Sawicki K.A. Rola immunomodulatorów pochodzenia naturalnego w zapobieganiu i leczeniu chorób. Wydawnictwo Medyk. Warszawa, 2003, 7-14.
6. Socha P. Korzystny efekt immunomodulacyjny składnika tłuszczowego. Pediatria Współczesna. 2001;3,1:29-32.
7. Krzysik M, Biernat J, Grajeta H. Wpływ składników odżywczych pożywienia na funkcjonowanie układu odpornościowego – część I. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych pożywienia w organizmie człowieka. Adv Clin Exp Med 2006, 15(6): 1055-1062.
8. Jańczyk W., Socha P. Kliniczne efekty suplementacji wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi ω-3. Standardy Medyczne. Pediatria. 2009;4:6.
9. Krzysik M., Biernat H., Grajeta H. The influence of Chosen Nutrients on Immune System Functioning. Part II. Immunomodulatory Effects of Vitamins and Trace Elements on the Human Body.” Adv Clin Exp Med. 2007;1,16:123-133.
10. Szymańska R., Nowicka B., Kruk J. Witamina E – metabolizm i funkcje. KOSMOS. Problemy Nauk Biologicznych. 2009;158,1-2:199-210.
11. Krzysik M., Biernat H., Grajeta H. The influence of Chosen Nutrients on Immune System Functioning. Part II. Immunomodulatory Effects of Vitamins and Trace Elements on the Human Body.” Adv Clin Exp Med. 2007;1,16:123-133.
12. Dymarska E, Grochowalska A, Krauss H. Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych oraz przeciwutleniaczy. Now Lek 2013, 82(3): 222-231.
13. Myszka M, Klinger M. Immunomodulacyjne działanie witaminy D. Postępy Hig Med Dosw 2014, 68: 865-878.
14. Szajewska H, Horvath A, Rybak A, Socha P. Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego ̨ Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Stand Med Pediatr 2016, 1(13): 9-24.
15. Karczmarewicz E, Kraśkiewicz E, Płudowski P. Plejotropowe działanie witaminy D – najnowsze wytyczne dla dzieci i młodzieży. Klin Pediatr 2012, 20(5): 5131-5134.
16. Łącka L., Maciejewski A.: Udział witaminy D w etiopatogenezie autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Pol. Merk. Lek., 2013; 34: 281-285. – 22. Kivity S., Agmon-Levin N., Zisappl M. et al.: Vitamin D and autoimmune thyroid disease. Cellular&Molecular Immunology, 2011; 8: 243-257.
17. Krzysik M, Biernat J, Grajeta H. Wpływ wybranych składników odżywczych pożywienia na funkcjonowanie układu odpornościowego Cz. II. Immunomodulacyjne działanie witamin i pierwiastków śladowych na organizm człowieka. Adv Clin Exp Med 2007, 16(1): 123-133.
18. Zwolak I., Zaporowska H. The role of selenium and some Seproteins in human organism. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia. 2005; LX, XVI:457-460.
19. Zagrodzki P. Selen, a układ odpornościowy. Postępy Hig Med Dośw. 2004;58:140-149.
20. Hawkes C. W., Kelley D. S., Taylor P. C. The effects of dietary selenium on the immune system in healthy men. Bio logical Trace Element Research. 2001;81:189-213.
21. Arthur J. R., McKenzie R. C., Beckett G. J. Selenium in the immune system. J Nutr. 2003;133:1457-1459.
22. Krzysik M, Biernat J, Grajeta H. Wpływ wybranych składników odżywczych pożywienia na funkcjonowanie układu odpornościowego Cz. II. Immunomodulacyjne działanie witamin i pierwiastków śladowych na organizm człowieka. Adv Clin Exp Med 2007, 16(1): 123-133.
23. Borawska M., Markiewicz-Żukowska R., Dziemianowicz M. i współpr.: Wpływ nawyków żywieniowych i palenia papierosów na stężenie cynku w surowicy krwi kobiet z chorobą Hashimoto. Bromat. Chem. Toksykol.
24. Stolińska H., Wolańska D.: Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy. Żyw. Czł. i Metabol., 2012; 39:
25. Krzysik M, Biernat J, Grajeta H. Wpływ wybranych składników odżywczych pożywienia na funkcjonowanie układu odpornościowego Cz. II. Immunomodulacyjne działanie witamin i pierwiastków śladowych na organizm człowieka. Adv Clin Exp Med 2007, 16(1): 123-133.
26. Beard L. J. Iron biology in immune function, muscle metabolism and neuronal functioning. J Nutr. 2001;131:568-570

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.