SIBO a niedoczynność tarczycy

SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth), jest to zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, który charakteryzuje się nadmierną ilością bakterii w jelicie cienkim. W efekcie dochodzi do licznych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, między innymi bóle brzucha, wzdęcia i biegunki. Udowodniono, iż wśród osób cierpiących na niedoczynność tarczycy zespół SIBO występuje częściej, niż w przypadku osób w populacji ogólnej.

Czym jest SIBO?

W przebiegu choroby, jaką jest SIBO dochodzi do nadmiernego wzrostu liczebności bakterii naturalnie występujących w jelicie cienkim, lub do pojawienia się w nim obcych szczepów bakterii. Mikroorganizmy, które w nadmiarze pojawiły się w jelicie cienkim, wykorzystując jeszcze niestrawione resztki pokarmowe produkują metabolity między innymi wodór i metan. W przypadku gdy cukry i błonnik spotykają się z bakteriami jelita cienkiego zaczynają fermentować, co skutkuje nieprzyjemnymi objawami ze strony przewodu pokarmowego, czyli m.in. gazami, wzdęciami i bólami brzucha. Powodem tego jest to, że jelito cienkie jest znacznie węższe od jelita grubego, przez co jest bardziej czułe na rozciąganie. To z kolei ma wpływ na trudności w wydostawaniu się gazów, które przemieszczają się powoli, przez co wolniej przechodzą do przewodu żołądkowo-jelitowego. Gaz, który produkowany jest przez bakterie znajdujące się w jelicie cienkim nie powodowałby żadnych zniszczeń gdyby wytwarzany był w jelicie grubym. Kiedy jednak powstaje on daleko od końca układu pokarmowego, odczuwamy silne wzdęcia i bóle. Dodatkowo enzymy produkowane przez te bakterie upośledzają produkcję enzymów trawiennych, które mają za zadanie rozkładać disacharydy, oligosacharydy, monosacharydy i poliole. Jeśli nie zostają one rozłożone, stanowią pożywkę dla bakterii co prowadzi do niestrawności.

SIBO często towarzyszą również niedobory i problemy z trawieniem konkretnych składników w związku z działaniem bakterii – dolegliwość może powodować niedobór witaminy B12 oraz żelaza, a także zmniejszyć poziom enzymów trawiennych, w szczególności laktazy (odpowiedzialnej za trawienie laktozy) i amylazy (odpowiedzialnej za trawienie skrobi).

Wyróżniamy 3 postaci SIBO: wydzielany wodór jest skorelowany z występowaniem biegunek, natomiast metan z zaparciami. Istnieje także postać mieszana, kiedy wydzielane są oba te gazy.

Jakie są przyczyny powstania SIBO?

Wśród czynników, które predysponują do powstawania zespołu przerostu bakteryjnego SIBO znajdują się m.in. wrodzone oraz nabyte wady przewodu pokarmowego, silne sytuacje stresowe lub zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego. Dodatkowo w grupie ryzyka znajdują się także osoby po przebytej operacji w obrębie jelit, chorujące na nieswoiste zapalenie jelit, a także kobiety z rozległym endometrium, czyli chorobą charakteryzującą się obecnością tkanki wyściełającej jamę macicy, poza macicą.

Zdrowy organizm posiada mechanizmy odpowiedzialne za kontrolę populacji bakterii jelitowych. W przypadku SIBO mechanizmy te są zakłócone i nie działają prawidłowo. Przykładem może być zahamowanie wydzielania kwasu solnego w żołądku, czy też zwolnienie perystaltyki jelit. Pojawienie się przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim może spowodować odpowiedź zapalną w błonie śluzowej jelita, wywołując tym samym objawy charakterystyczne dla tej choroby.

Diagnostyka SIBO

Badaniem diagnozującym obecność SIBO jest Wodorowy Test Oddechowy, który pozwala określić ilość bakterii produkujących gazy. Polega ono na aktywnym wydmuchiwaniu powietrza z płuc przez kilkanaście sekund. W tym czasie mierzony jest poziom wodoru w porcji powietrza. Jego wzrastający poziom świadczy o przeroście bakteryjnym w jelicie cienkim.

Test ten robi się pod względem obciążenia glukozą oraz laktulozą. Jest bezbolesny i można dostać na niego skierowanie od lekarza – gastrologa. Do tego badania należy się odpowiednio przygotować. Dzień przed nie można jeść produktów tłustych oraz wzdymających, a ostatni posiłek należy zjeść 14 godzin przed badaniem.

SIBO a dieta

Najłatwiejszymi do zastosowania zaleceniami żywieniowymi dla osób z zespołem SIBO jest ograniczenie w diecie spożycia cukrów (takich jak m.in. cukier biały, słodzone napoje czy słodycze) oraz alkoholu. Dodatkowo efektywnym postępowaniem jest zastosowanie tak zwanej diety low FODMAP. Dieta ta polega na czasowym wykluczeniu produktów bogatych w silnie fermentujące sacharydy i poliole:

• bogate we fruktozę: owoce (jabłka, gruszki, arbuz, mango, brzoskwinie, owoce z puszki w syropie, owoce suszone, soki owocowe), miód, słodycze, bogaty we fruktozę syrop kukurydziany, syrop z agawy
• bogate w laktozę: mleko i przetwory mleczne (mleko, jogurty, mleko kondensowane, mleko w proszku, twaróg, maślanka, ser mascarpone, ricotta, lody, bita śmietana, kwaśna śmietana)
• będące bogatym źródłem oligosacharydów: warzywa (szparagi, buraki, brokuły, kiełki brokuła, kapusta, karczochy, patisony, por, koper włoski, cebula, czosnek, groszek, okra), zboża (pszenica, jęczmień, ryż jedzone w dużych ilościach), rośliny strączkowe (ciecierzyca, soczewica, czerwona fasola), orzechy (pistacje, nerkowce),
• bogate w poliole: owoce (jabłka, morele, wiśnie, liczi, brzoskwinie, gruszki, śliwki, arbuz, śliwki suszone), warzywa (awokado, kalafior, grzyby), słodycze (gumy do żucia), słodziki (sorbitol, mannitol, ksylitol, maltitol).

Jak wykazały badania, dieta Low FODMAP skutecznie przyczynia się do poprawy objawów żołądkowo-jelitowych u osób z zespołem SIBO i niedoczynnością tarczycy.

Związek SIBO z niedoczynnością tarczycy

SIBO dotyczy osób z niedoczynnością tarczycy. Zbadano, że aż 54% zdiagnozowanych na niedoczynność tarczycy pacjentów ma SIBO. Zatem osoby takie są w grupie ryzyka. Dodatkowo wśród osób z niedoczynnością tarczycy częściej dochodzi do zaburzeń perystaltyki jelit (m.in. do zmniejszonej aktywności motorycznej przełyku i żołądka), które mogą być czynnikiem ryzyka rozwoju przerostu bakteryjnego jelita cienkiego.

Podsumowanie

Jeśli cierpimy na niedoczynność tarczycy, a zaczynają się u nas pojawiać dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, to warto udać się do lekarza w celu sprawdzenia, czy nie mamy do czynienia z zespołem przerostu bakteryjnego SIBO. Jest to związane z tym, że jako osoby, które borykają się z chorą tarczycą jesteśmy w grupie ryzyka.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Bibliografia:

[1] Adike A., DiBaise JK. Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Nutritional Implications, Diagnosis, and Management. Gastroenterol Clin North Am. 2018, 47 (1): 193-208.

[2] Patli A.D. Link between hypothyroidism and small intestinal bacterial overgrowth. Indian J Endocrinol Metab. 2014, 18 (3): 307–309.

[3] Roland Ch.B. Salem A. Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Gastroenterol Hepatol. 2007, 3 (2): 112–122.

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.