Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy

W celu prawidłowego funkcjonowania gruczołu tarczycowego niezbędne są składniki tj. jod, selen, cynk i żelazo, które to bezpośrednio uczestniczą w metabolizmie jej hormonów i odpowiadają z prawidłowe ich funkcjonowanie w organizmie. Dobrze dobrana i zbilansowana dieta jest koniecznym warunkiem do spełnienia w celu pokrycia zapotrzebowania i dostarczenia w odpowiedniej ilości tych i innych składników mineralnych w celu dobrego samopoczucia na co dzień.

Selen a niedoczynność tarczycy

Selen wchodzi w skład enzymu – dejodynazy, tym samym uczestniczy w przemianach tyroksyny (T4) w formę aktywną hormonu trijodotyroninę (T3).  W sytuacjach niedoboru tego pierwiastka w organizmie dochodzi do zmniejszonego wytwarzania T3 w tkankach (głównie wątroba i nerki) i jego stężenia w krążeniu. Długotrwały niedobór selenu może przyczyniać się do złej przyswajalności jodu, co nasila rozwój objawów niedoczynności tarczycy. Niedostateczne wytwarzanie hormonów tarczycy wraz z niedoborem selenu może wpływać na nastrój, zachowanie i funkcje poznawcze. Wykazano, iż ten pierwiastek jest także niezbędny do prawidłowej pracy układu odpornościowego, wobec tego jego niedobór może przyczyniać się do rozwoju zapalenia tarczycy – choroby Hashimoto i osłabiania jej z powodu autoimmunologi. Spośród produktów, które dostarczają znacznych ilości tego pierwiastka wymienia się skorupiaki i ryby, w których zawartość selenu waha się od 20 μg do 60 μg/100 g, w zależności od gatunku. Spore ilości selenu zawierają orzechy brazylijskie (1917 μg/100 g) – warto spożywać dwa, trzy orzechy brazylijskie każdego dnia.

Cynk a niedoczynność tarczycy

Pierwiastek ten jest niezbędny do syntezy i prawidłowego funkcjonowania tyroksyny.   Stanowi   składnik   białek   receptorowych   trójjodotyroniny (T3), a jego niedobór wpływa na upośledzenie wiązania tego hormonu. Gdy mamy do czynienia z niedoborem cynku w organizmie dochodzi do obniżenia stężenia T4 i T3 i w związku z tym, rozwoju objawów niedoczynności tarczycy. Na stężenie cynku w osoczu może wpływać długotrwały stres, infekcje, doustne przyjmowanie hormonów żeńskich i oczywiście niedoborowa codzienna dieta. Niedobór cynku prowadzi do spadku tempa metabolizmu oraz osłabienia funkcjonowania układu odpornościowego. Spośród produktów o największej zawartości cynku wymienić możemy zarodki pszenne, nasiona lnu, pestki dyni oraz produkty zbożowe (pieczywo pełnoziarniste, kasza gryczana i jaglana).

Jod a niedoczynność tarczycy

Tarczyca jest magazynem jodu. Organizm ludzki zawiera 15-20 mg jodu, z czego 70-80% znajduje się właśnie w tarczycy. Jod jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy – każdy pojedynczy hormon ma w składzie ten pierwiastek. Jego niedobór skutkuje niewystarczającą produkcją tychże hormonów, co najpierw powoduje wzrost stężenia hormonu tyreotropowego (TSH) – wydzielanego przez przysadkę, a następne obniżenie poziomu hormonów tarczycowych – tyroksyny (T4) i trijodotyroniny (T3).  Dodatkowo niedobór jodu powoduje ograniczenie wzrostu oraz powiększenie gruczołu tarczycy i powstawanie wola. Niedobór jodu w organizmie pogłębia także deficyt innych istotnych dla prawidłowej pracy tarczycy składników, między innymi selenu, żelaza, cynku czy witaminy A. Jod w stałych ilościach występuje w wodzie morskiej (około 50 μg/l), wobec tego najlepszym jego źródłem są ryby i skorupiaki morskie, które zawierają od 10 do 200 μg/100 g. Największą jego koncentracją charakteryzują się makrela, małże, dorsz, ostrygi.

Żelazo a niedoczynność tarczycy

Jeden z kluczowych enzymów, zwany tarczycową peroksydazą jodującą zawiera w swojej cząsteczce żelazo, stąd też jest to mikroskładnik, który jest niezbędny do poprawnego funkcjonowaniu tarczycy. Dzięki prawidłowemu działaniu tego enzymu dochodzi do aktywowania przemian białka tyreoglobuliny w tyroksynę (T4) i trójjodotyroninę (T3). Niedobory żelaza w ustroju prowadzą do zmniejszenia syntezy hormonów tarczycy w osoczu, zwiększenia wydzielania TSH i powiększenia tego narządu. W efekcie prowadzi to do rozwoju niedoczynności. Na ilość żelaza w diecie powinny patrzeć zwłaszcza kobiety ze względu na utratę jego ilości z krwią co miesiąc. Codzienna dieta osób z niedoczynnością tarczycy powinna zawierać odpowiednie ilości żelaza.  Według norm żywieniowych rekomendowanych przez Instytut Żywności i Żywienia codzienna dieta mężczyzn i kobiet po menopauzie powinna dostarczać 10 mg żelaza, natomiast u kobiet do okresu menopauzalnego 18 mg. Głównym źródłem tego mikroskładnika w diecie Polaków są mięso i jego przetwory (po 30% całkowitej zawartości żelaza w diecie). Żelazo hemowe zawarte w mięsie jest najlepiej przyswajalne przez organizm, stąd poleca się spożywanie produktów mięsnych w celu jego podniesienia. Duże ilości żelaza zawiera także wątróbka czy burak – stąd polecane jest picie zakwasu z buraka.

Do innych składników mających wpływ na prawidłową bądź też zaburzoną pracę gruczołu tarczycy zaliczyć możemy witaminę D, B2, B3, fluor, kadm, rtęć, ołów oraz karnitynę.  Ich rola w funkcjonowaniu tarczycy nie jest jeszcze dokładnie poznana i w związku z tym wymaga to dalszych badań i obserwacji.

Podsumowanie

Ważne jest, aby zadbać o prawidłową dietę w przypadku niedoczynności tarczycy – taką, która dostarcza niezbędnych mikroelementów. W przypadku stwierdzenia niedoborów wymienionych składników pokarmowych warto rozważyć ich suplementację. Dawki oraz preparaty powinny być dostosowane indywidualnie przez lekarza bądź dietetyka.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.