Witamina D – dlaczego jest ważna przy chorobie Hashimoto

Witamina D jest jedną z najbardziej niedocenianych substancji. Receptory witaminy D znajdują się na komórkach 39 różnych rodzajów tkanek, włączając w to tkankę tarczycy. Forma, w której jest ona magazynowana, czyli 25(OH)D, może być bezpośrednio przekształcana w postać aktywną wyłącznie w określonych komórkach narządów. Witamina D odgrywa ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego, w metabolizmie kości i ekspresji ponad 900 genów.

Naturalne źródło witaminy D stanowią tłuste ryby, tran, wątroba i podroby oraz żółtko jaja kurzego. Podczas smażenia ryb i jaj zmniejsza się w nich ilość witaminy D o blisko połowę, pieczenie natomiast nie wpływa na jej zawartość.

Suplementacja witaminy D3 w chorobie Hashimoto

Pokarm naturalny nie jest jednak wystarczającym źródłem witaminy D przy chociażby chorobach autoimmunologicznych. Zaleca się wówczas jej dodatkową suplementację.

Preparaty suplementacyjne umożliwiają podawanie witaminy D w różnych dawkach. W Thyroset , wspomagającym pracę tarczycy, mamy zawartość 3000 IE.

W biochemii bioaktywną witamina D kalcytriol oznacza się symbolem 1,25-OH-D3, syntezowany na drodze dwuetapowej hydroksylacji w wątrobie (25-hydroksylacja) i nerkach (1-hydroksylacja). Jego prekursor to cholekalcyferol, powszechnie znany jako witamina D3 (warto pamiętać tutaj o tym, że w odróżnieniu od naturalnej witaminy D3, witamina D2 jest pochodzenia syntetycznego i nie wykazuje tak korzystnych właściwości terapeutycznych jak witamina D3 (cholekalcyferol) czy też kalcytriol. Ponieważ w procesie endogennej produkcji kalcytriolu uczestniczą kolejno skóra, wątroba i nerki , niewydolność tych narządów może wiązać się z niedoborami aktywnej witaminy D.

Poziom witaminy D (25(OH)D) powyżej 40 ng/l – stwierdzony w wyniku badania laboratoryjnego w Polsce–należy do rzadkości. Liczne badania naukowe wykazują występowanie niedoboru witaminy D przy różnych przewlekłych chorobach , w tym znacząco niski jej poziom we krwi wykrywa się u osób z autoimmunologiczną chorobą tarczycy.

Pacjenci z chorobą Hashimoto powinni wykonywać badania oznaczające poziom witaminy D.

Badania naukowe pokazują, że niedobór witaminy D sprzyja stanom zapalnym tarczycy. W przypadku choroby Hashimoto skorelowano poziom witaminy D z poziomem przeciwciał anty-TPO. W jednym z badań zaobserwowano, że spośród 218 badanych podwyższony poziom przeciwciał anty-TPO występował jedynie u 32 osób z prawidłowym poziomem witaminy D, natomiast aż u 186 osób z jej obniżoną zawartością w organizmie. Suplementacja witaminy D pozwoliła obniżyć poziom przeciwciał anty-TPO w tej grupie nawet o 20% .

W razie stwierdzenia niedoboru (czyli poniżej 40 ng/l 25(OH)D) zalecane jest konsekwentne jej przyjmowanie w postaci suplementu. Witamina D działa korzystnie na funkcjonowanie układu immunologicznego, dlatego jej poziom w przypadku choroby Hashimoto powinien utrzymywać się co najmniej w górnym zakresie normy (60–80 ng/l).

Udowodniono również jej liczne korzystne działania w terapii innych chorób autoimmunologicznych (w tym: cukrzycy typu 1, stwardnienia rozsianego), nowotworów, chorób układu krążenia, nefropatii o różnym podłożu i innych. Witamina D wykazuje działanie immunostymulujące, polegające na aktywowaniu makrofagów i hamowaniu limfocytów. Ma wpływ na nieswoiste mechanizmy odporności, chroni przed stresem oksydacyjnym, reguluje apoptozę, czyli zaprogramowaną śmierć komórki, oraz reguluje ciśnienie tętnicze krwi.

Jakie mogą być inne powody niedoboru wit D:

• unikania ekspozycji na promienie słoneczne, stosowania filtrów ochronnych, nieprzewiewnych ubrań. Filtr ochronny o wartości SPF 8 zmniejsza syntezę witaminy D w skórze o blisko 95%, a o wartości SPF 15 – o 98% .
• na syntezę witaminy D ma wpływ szerokość geograficzna, pora roku, zanieczyszczenie powietrza, częste zachmurzenie, a także wysokość nad poziomem morza. Co ciekawe, osoby rasy żółtej wymagają 3-krotnie większej, a rasy czarnej 6–10-krotnie większej ekspozycji na światło słoneczne niż osoby rasy białej, aby w wyniku syntezy endogennej uzyskać takie samo stężenie witaminy D. Z tego powodu bardzo duży odsetek przypadków krzywicy opisywanych w krajach rozwiniętych dotyczył dzieci rasy czarnej;
• niewystarczająca podaż w pokarmach – szczególnie dotyczy to diety wegetariańskiej oraz diet eliminacyjnych;
• małe zapasy witaminy D u ciężarnej i karmienie piersią bez dodatkowej suplementacji noworodka. Niedobór witaminy D u kobiety w ciąży zawsze się wiąże z niedoborem tejże u noworodka.
• zaburzenia wchłaniania. Witamina D jest rozpuszczalna w tłuszczach, dlatego wszelkie schorzenia objawiające się zaburzeniami wchłaniania tłuszczów prowadzą do jej niedoboru, m.in. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohn.

Bardzo ważna będzie dodatkowa suplementacja witaminą D u kobiet. Po menopauzie mocno spada poziom estrogenu, zatem odpowiednia ilość witaminy D przyczynia się do ochrony przed osteoporozą. Poza tym witamina D wykazuje także powinowactwo do innych receptorów komórkowych (glikokortykoidów, androgenów, progesteronu), dzięki czemu ogólnie dobrze wpływa na gospodarkę hormonalną organizmu.

Dawkowanie witaminy D u osoby dorosłej z chorobą Hashimoto (przy niedostatecznym promieniowaniu słonecznym/jego braku/o ciemnym kolorze skóry): 3000 – 5000 IE w zależności od wyników badań.
Kobiety w ciąży: 1000–2000 IE witaminy D dziennie (konsultacja z lekarzem).

Nowe doniesienia na temat witaminy D nie przestają zadziwiać, jednak sama jej rola i jej metabolizm jest rzeczą bardzo skomplikowaną.  Suplementacja powinna być zawsze przeprowadzana przy kontroli wyników badań laboratoryjnych z krwi.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Biografia:

1. Vitamin D deficiency in children and its management: review of current knowledge and recommendations Prevention of Rickets and Vitamin D Deficiency in Infants, Children, and Adolescents, Pediatrii 2008, 122: 398–418.
2. Płudowski P. i wsp.: Ocena stanu zaopatrzenia w witaminę D w populacji osób dorosłych w Polsce. Standardy Medyczne. Pediatria 2014 T.11 609–617.
3. Matsuoka L.Y., Wortsman J., Hollis B.W.: Use of topical sunscreen for the evaluation of regional synthesis of vitamin D3. J Am Acad Dermatol.1990; 22(5 pt 1): 772–775.
4. Matsuoka L.Y., Wortsman J., Haddad J.G., Kolm P., Hollis B.W.: Racial pigmentation and the cutaneous synthesis of vitamin D. Arch Dermatol. 1991; 127(4): 536–538.
5. Rutkowski P., Małyszko J., Stompór T. i wsp.: Witamina D – komu, jaka i dlaczego? Forum Nefrologiczne 2011; 4: 356–361.
6. Witamina D: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych oraz grup ryzyka deficytów – wytyczne dla Europy Środkowej 2013 r. Standardy medyczne. Pediatria 2013, 10, 573–578.
7. Viljakainen H.T., Natri A.M., Kärkkäinen M.M. et al.: A positive dose-response effect of vitamin D supplementation on site-specific bone mineral augmentation in adolescent girls: a double-blinded randomized placebo-controlled 1-year intervention. J Bone Miner Res. 2006; 21(6): 836–844.
8. Wawryniuk A., Sawicka K., Łuczyk R., Tomaszewski A.: Hypothyroidism being caused by chronic autoimmune inflammation of the thyroid gland. Journal of Education, Health and Sport. 2017; 7(5): 41–54.
9. Mazokopakis E.E., Papadomanolaki M.G.,  Tsekouras K.C., Evangelopoulos A.D., Kotsiris D.A.,  Tzortzinis A.A.: Is vitamin D related to pathogenesis and treatment of Hashimoto’s thyroiditis?, 2015, Hellenic Journal of Nuclear Medicine.
10. Holick M.F.: Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease. Am J Clin Nutr 2004; 80: 1678–88.
11. Camurdan i wsp., J Pediatr Endocrinol Metab 25 (2012) 467–470; Tamer i wsp., Thyroid official journal of the American Thyroid Association 21 (2011), 891–896.

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.