Wpływ soi na tarczycę w przebiegu Hashimoto - Blog o Hashimoto i niedoczynności tarczycy - Thyroset

Wpływ soi na tarczycę w przebiegu Hashimoto

Bieganie a choroby tarczycy
Choroby tarczycy, a bieganie
19 listopada 2021
Składniki pokarmowe w hashimoto
Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy
3 grudnia 2021


Soja to roślina strączkowa. Popularnym tematem stały się rozmowy na temat jej wpływu na tarczycę i jej hormony. Dotyczy to głównie zawartych w niej izoflawonoidów izoflawonów, zwanych też fitoestrogenami – należą do nich: genisteina, daidzeina i glicyteina.

 

Soja – wartości odżywcze

 

Soja stanowi cenny składnik szczególnie diet wegańskich i wegetariańskich. Zawiera dużo białka, najwięcej spośród wszystkich strączków.  Szklanka ugotowanych nasion (150 g) ma 264 kcal, w tym 24 g białka. Mleko sojowe ma również proporcje makroskładników najbardziej zbliżone do mleka krowiego, więc pod tym względem stanowi najlepszy roślinny zamiennik. Poza nasionami soi, na rynku dostępnych jest wiele produktów na bazie tej rośliny. Należą do nich jogurty sojowe, makarony sojowe, tofu (rodzaj twarogu z mleka sojowego), tempeh (wytwarzany ze sfermentowanych nasion), sos sojowy czy japońska pasta miso.

 

Wpływ izoflawonów sojowych na gospodarkę hormonalną

 

Izoflawony sojowe (nazywane fitoestrogenami), mają ogromny wpływ na gospodarkę hormonalną kobiet. Przypominają bowiem w składzie nasze hormony – estrogeny. Ich pozytywny wpływ dotyczy między innymi:

  • układu hormonalnego kobiety (łagodzą objawy napięcia przedmiesiączkowego oraz menopauzy),
  • układu kostnego (ochraniają kości przed osteoporozą),
  • gospodarki lipidowej (obniżają poziom cholesterolu we krwi- frakcję LDL),
  • stresu oksydacyjnego (łagodzą stany zapalne organizmu),
  • skóry (stymulują produkcję kwasu hialuronowego zapewniając odpowiednie nawilżenie jak i napięcie skóry).

 

 

Jak soja wpływa na hormony tarczycy?

 

U osób z chorobami tarczycy soja może utrudniać wchłanianie leku stosowanego w niedoczynności. Wykazano, że dawka 60 mg izoflawonów nie upośledza wchłaniania lewotyroksyny. Zalecane jest, aby brać hormon tarczycy (Letrox/Euthyrox) pół godziny przed pierwszym posiłkiem, natomiast odstęp od pierwszego posiłku, w którym występować będzie soja powinien wynosić min. 4 godziny. Owsiankę na napoju sojowym, jogurt sojowy lub dania z tofu lepiej w takiej sytuacji zjeść na inny posiłek, np. drugie śniadanie bądź też podwieczorek.

Kolejnym ważnym aspektem jest to, że soja, a konkretnie obecne w niej goitrogeny, mogą niekorzystnie wpływać na pracę tarczycy, zakłócając wchłanianie hormonu T4.

Warto również pamiętać o tym, że soja, która poddana jest obróbce termicznej lub fermentacji (np. tofu) zawiera minimalne ilości tych związków, dzięki czemu ryzyko niedostatecznej ilości jodu w organizmie znacząco spada.

W temperaturze 90 stopni zachodzi nieodwracalne zahamowanie działania wielu goitrogenów, a inne w procesie gotowania ulegają ulotnieniu wraz z parą wodną. Sposobem na zmniejszenie goitrogenów w soi jest również moczenie jej suchych nasion. Antyodżywcze działanie związków goitrogennych dotyczy głównie surowych produktów.

Istnieją również pewne przesłanki, które mówią, że soja może powodować delikatny wzrost TSH (o około 0,25 mIU/l) jednak nie uważa się, aby był to wzrost klinicznie istotny.

 

Niedobór jodu a soja

 

Wykazano również, że izoflawony zawarte w soi mogą negatywnie oddziaływać na tarczycę w przypadku jednoczesnego niedoboru jodu. Goitrogeny utrudniają przyswajanie jodu. Jod, choć jest pierwiastkiem śladowym, jest nam bardzo potrzebny do produkcji hormonów tarczycy, które mają kluczowy wpływ na metabolizm, temperaturę ciała oraz prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego

Niedobór jodu sam w sobie pogarsza pracę tarczycy, która jest jego magazynem i z którego to mikroelementu składają się same jej hormony.

TPO jest to białko, które uczestniczy w produkcji hormonów tarczycy. Izoflawony sojowe mogą być substratem dla TPO i tym samym mogą wpłynąć na pogłębienie niedoboru jodu. Warto zatem sprawdzić czy nie mamy problemu z jego niedoborem w organizmie. Po ich wprowadzeniu problem niedoboru jodu znacznie się zmniejszył. Przy niskiej dostępności jodu w diecie efekt substancji wolotwórczych – goitrogennych może być bardziej wyraźny niż przy jego odpowiedniej zawartości.

 

Kto może być narażony na niedobór jodu?

Jakie osoby mogą być narażone na niedobór jodu?

  • osoby wykluczające nabiał z diety (np. z powodu alergii na białko mleka krowiego)
  • osoby ograniczające sól (co jest zgodne z zaleceniami, bo sól zwiększa ryzyko nadciśnienia i raka żołądka)
  • kobiety w ciąży i karmiące piersią (ze względu na większe zapotrzebowanie na jod)
  • weganie (ponieważ nie jedzą nabiału, jajek i ryb, za to w ich diecie występuje dużo soi)

Oprócz zadbania o podaż jodu, należy kontrolować poziom TSH i nie przekraczać 1-2 porcji soi dziennie, jedząc ją wymiennie z innymi warzywami strączkowymi (ciecierzyca, soczewica, fasola).

 

 

Dzienne zapotrzebowanie na jod

Dzienne zapotrzebowanie na jod (120-150 mcg) pokrywa:

  • 1 łyżeczka soli jodowanej
  • 0,5 łyżeczki soli + porcja ryby morskiej
  • 1 litr wody z jodem

 

Dzienne zapotrzebowanie na jod w ciąży (220 mcg) pokrywa:

  • 1 łyżeczka soli + 2 plastry sera żółtego
  • 1 łyżeczka soli + porcja ryby morskiej
  • 0,5 łyżeczki soli + 1 litr wody z jodem

 

Podsumowanie

 

Na chwilę obecną nie ma jednoznacznych dowodów potwierdzających  tezę o szkodliwości soi na tarczycę. Nie trzeba eliminować jej z diety natomiast warto ją ograniczyć w przypadku istniejącej już niedoczynności. Osoby najbardziej narażone na niedoczynność powinny mieć na uwadze jej ograniczenie oraz pilnowanie odstępu między przyjęciem hormonu a posiłkiem zawierającym w sobie soję.

 

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

 

 

 

 

Bibliografia:

[1] Messina M, Redmond G. Effects of soy protein and soybean isoflavones on thyroid function in healthy adults and hypothyroid patients: a review of the relevant literature. Thyroid. 2006;16(3):249-258. doi:10.1089/thy.2006.16.249

[2] Messina M. Soy and Health Update: Evaluation of the Clinical and Epidemiologic Literature. Nutrients. 2016;8(12):754. doi:10.3390/nu8120754

[3] B. Urbaniak, Cz. Marcisz „Wpływ soi i izoflawonów sojowych na tarczycę” Postępy Fitoterapii 2/2006,

[4] Serena Tonstad, Karen Jaceldo-Siegl , Mark Messina , Ella Haddad and Gary E Fraser, “The association between soya consumption and serum thyroid-stimulating hormone concentrations in the Adventist Health Study-2”, Public Health Nutrition: 19 (8), 1464–1470,

[5] Bell D.S., Ovalle F., Use of soy protein supplement and resultant need for increased dose of levothyroxine, Endocr Pract. 2001 May-Jun;7(3):193-4.

 

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.

 

Aleksandra Szłapka
Aleksandra Szłapka
Dietetyk kliniczny, specjalistka Elite Polska, pasjonatka zdrowego stylu życia. Specjalistka w dziedzinie chorób autoimmunologicznych.