Czym jest tarczyca i jak działa?

Często się słyszy „mam tarczycę”, „choruję na tarczycę”, ale są to błędne określenia, bo czymże właściwie jest tarczyca?

Tarczyca jest to jeden z największych gruczołów dokrewnych w naszym ciele. Położona jest w przednio-bocznej części szyi w okolicy krtani, złożona z dwóch płatów połączonych tzw. węziną. Swoim kształtem łudząco przypomina motyla, dlatego jest tak często przedstawiana w takiej formie.

Jest bardzo gęsto unaczyniona, a jej masa wynosi od 25 do 60g w stanie eutyreozy (prawidłowy stan funkcji tarczycy).

Gruczoł ten pełni parę bardzo istotnych funkcji: jest magazynem hormonów, ale przede wszystkim je wytwarza.

Jakie hormony wytwarza tarczyca?

Tarczyca wydziela trzy hormony do krwi trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) oraz kalcytoninę.

Trójjodotyronina może być wytwarzana w innych tkankach – w wątrobie, nerkach oraz w jelitach w wyniku konwersji tyroksyny. Trzeba pamiętać, że do procesu konwersji potrzebne są sprawne wyżej wymienione narządy oraz odpowiednie ilości selenu, cynku, żelaza i miedzi. Natomiast tyroksyna jest produkowana jedynie przez tarczycę.

Z kolei obecność „komórek C” wytwarzających kalcytoninę stwierdza się też w wielu narządach, głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, płucach, jelitach, wątrobie i m.in. przysadce. Wytwarzanie tego hormonu regulowane jest przez stężenie wapnia we krwi (przysadka mózgowa nie ma na to wpływu, jak to jest w przypadku tyroksyny i trójjodotyroniny).

Na co wpływają  hormony wydzielane przez tarczycę?

Hormony produkowane przez tarczycę oddziałują na każdą komórkę naszego organizmu, ponieważ hormony działają na:

– rozwój płodu podczas ciąży,

– wzrost człowieka,

– układ immunologiczny,

– układ oddechowy,

– układ pokarmowy,

– ośrodkowy układ nerwowy,

– czynność układu krążenia,

– czynność szkieletu,

– gospodarkę wodno-mineralną oraz

– czynności rozrodcze, a także libido.

Kalcytonina odpowiedzialna jest za funkcjonowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej.

Dlatego objawy chorób tarczycy są tak rozległe i różne. Od złego samopoczucia, braku koncentracji po problemy z zajściem lub donoszeniem ciąży.

Ciekawostka 1

Czy wiesz, że TSH (tyreotropina) nie jest hormonem tarczycy?

Jest to hormon produkowany przez przysadkę. Jednakże podstawowe funkcje TSH to regulacja pracy gruczołu tarczowego. TSH stymuluje tarczycę do produkcji hormonów, które z kolei hamują wydzielanie TSH. Owa pętla to tak zwany mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego, dzięki któremu hormony są na właściwym poziomie i w odpowiedniej równowadze. Dlatego gdy chcemy zbadać jak nasza tarczyca funkcjonuje bierzemy też pod uwagę TSH.

Choroby tarczycy:

Najczęstszy podział to: niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy.

Do chorób autoimmunologicznych tarczycy zalicza się chorobę Hashimoto oraz chorobę Gravesa-Basedowa. Choroba Hashimoto jest zwykle związana z niedoczynnością tarczycy (aż 90% niedoczynności jest związana z autoagresją), natomiast choroba Graves-Basedowa z nadczynnością. Występują także choroby nowotworowe gruczołu tarczowego.

Ciekawostka 2

Czy wiesz, że wśród przyczyn niskorosłości poza niedoborem hormonu wzrostu wymienia się m.in. niedoczynność tarczycy?