Często się słyszy „mam tarczycę”, „choruję na tarczycę”, ale są to błędne określenia, bo czymże właściwie jest tarczyca?
Tarczyca jest to jeden z największych gruczołów dokrewnych w naszym ciele. Położona jest w przednio-bocznej części szyi w okolicy krtani, złożona z dwóch płatów połączonych tzw. węziną. Swoim kształtem łudząco przypomina motyla, dlatego jest tak często przedstawiana w takiej formie.
Jest bardzo gęsto unaczyniona, a jej masa wynosi od 25 do 60g w stanie eutyreozy (prawidłowy stan funkcji tarczycy).
Gruczoł ten pełni parę bardzo istotnych funkcji: jest magazynem hormonów, ale przede wszystkim je wytwarza.
Tarczyca wydziela trzy hormony do krwi trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) oraz kalcytoninę.
Trójjodotyronina może być wytwarzana w innych tkankach – w wątrobie, nerkach oraz w jelitach w wyniku konwersji tyroksyny. Trzeba pamiętać, że do procesu konwersji potrzebne są sprawne wyżej wymienione narządy oraz odpowiednie ilości selenu, cynku, żelaza i miedzi. Natomiast tyroksyna jest produkowana jedynie przez tarczycę.
Z kolei obecność „komórek C” wytwarzających kalcytoninę stwierdza się też w wielu narządach, głównie w ośrodkowym układzie nerwowym, płucach, jelitach, wątrobie i m.in. przysadce. Wytwarzanie tego hormonu regulowane jest przez stężenie wapnia we krwi (przysadka mózgowa nie ma na to wpływu, jak to jest w przypadku tyroksyny i trójjodotyroniny).
Hormony produkowane przez tarczycę oddziałują na każdą komórkę naszego organizmu, ponieważ hormony działają na:
– rozwój płodu podczas ciąży,
– wzrost człowieka,
– układ immunologiczny,
– układ oddechowy,
– układ pokarmowy,
– ośrodkowy układ nerwowy,
– czynność układu krążenia,
– czynność szkieletu,
– gospodarkę wodno-mineralną oraz
– czynności rozrodcze, a także libido.
Kalcytonina odpowiedzialna jest za funkcjonowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Dlatego objawy chorób tarczycy są tak rozległe i różne. Od złego samopoczucia, braku koncentracji po problemy z zajściem lub donoszeniem ciąży.
Jest to hormon produkowany przez przysadkę. Jednakże podstawowe funkcje TSH to regulacja pracy gruczołu tarczowego. TSH stymuluje tarczycę do produkcji hormonów, które z kolei hamują wydzielanie TSH. Owa pętla to tak zwany mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego, dzięki któremu hormony są na właściwym poziomie i w odpowiedniej równowadze. Dlatego gdy chcemy zbadać jak nasza tarczyca funkcjonuje bierzemy też pod uwagę TSH.
Choroby tarczycy:
Najczęstszy podział to: niedoczynność tarczycy i nadczynność tarczycy.
Do chorób autoimmunologicznych tarczycy zalicza się chorobę Hashimoto oraz chorobę Gravesa-Basedowa. Choroba Hashimoto jest zwykle związana z niedoczynnością tarczycy (aż 90% niedoczynności jest związana z autoagresją), natomiast choroba Graves-Basedowa z nadczynnością. Występują także choroby nowotworowe gruczołu tarczowego.
Wiele hormonów wpływa na proces wzrastania, a zachwianie ich równowagi może skutkować niedoborem lub nadmiarem wzrostu. Często niedobór hormonu wzrostu (GH) , niedoczynność tarczycy pierwotna jak i wtórna, czy też nadmiar kortyzolu (np. w zespole lub chorobie Cushinga) wpływają niekorzystnie na wzrost organizmu.
Jeśli wystąpiło zahamowanie tempa wzrastania dziecka, bądź wzrost jest poniżej dolnej normy to lekarz najprawdopodobniej zleci wykonanie badań laboratoryjnych i skieruje dziecko do Poradni Endokrynologicznej celem wykonania badań hormonalnych we krwi (m.in. insulinopodobny czynnik wzrostu 1 (IGF-1), TSH i fT4).
Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.
Źródła:
Szczeklik A., Interna Szczeklika 2016.
Otto-Buczkowska E. Podstawy endokrynologii. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, 2000.
Konturek S. J. – Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydanie III 2019.
Traczyk W., Trzebski A.: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo PZWL, 2001.
Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.