Przyczyny Hashimoto

Choroba Hashimoto to autoimmunologiczna choroba tarczycy. W przebiegu jej dochodzi do stopniowego uszkodzenia miąższu tarczycy oraz nadmiernej produkcji przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (antyTPO) i/lub przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (antyTG).

Choroby autoimmunologiczne są wieloczynnikowe. U ich podłoża leżą czynniki genetyczne i środowiskowe. Najczęściej jednak dochodzi do ich połączenia. Predyspozycja genetyczna jest dominującym czynnikiem w powstawaniu autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Według badania Brixa i wsp. [1] geny w 79% odpowiadają za rozwój tej choroby. Z czynników genetycznych najistotniejszym wydaje się być układ zgodności tkankowej (HLA, human leukocyty antygen system).

Choroba Hashimoto dotyka częściej kobiety. Prowadzone badania zakładają hipotezę o możliwej inaktywacji chromosomu X, który może zaburzać autotolerancję immunologiczną.

Nadmiar jodu w diecie

Nadmiar jodu w diecie jest najlepiej poznanym czynnikiem środowiskowym, który może wyzwalać chorobę Hashimoto. W latach dwudziestych XX wieku wprowadzono obowiązkowe jodowanie soli w celu ograniczenia częstości występowania wola endemicznego u dzieci w wieku szkolnym. Zostało to uznane jako środek zdrowia publicznego. Jodowanie soli faktycznie okazało się skuteczne w zapobieganiu wola u dzieci, ale zaowocowało innym zestawem problemów. Badania naukowe potwierdzają, że wzrost zawartości jodu w diecie sprzyja rozwojowi autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Jednak dotyczy to tylko osób z predyspozycjami genetycznymi.
Dzienne średnie spożycie jodu w Stanach Zjednoczonych oszacowano na 240-740 ug (zależnie od położenia geograficznego), przy średnim dziennym zapotrzebowaniu 70 ug (nastolatki 160-200 ug). Źródłem jodu są następujące produkty: jodowana sól, wodorosty, algi morskie, konserwanty, barwniki czerwone, dodatki jodowe do pieczywa/mąki.

Niedobór selenu

Tarczyca to organ o najwyższej zawartości selenu w 1g tkanki. Niedobór selenu w organizmie może przyczyniać się do rozwoju autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Nasila także chorobę oraz wydłuża czas jej trwania. Niedobór selenu powoduje zmniejszenie aktywności peroksydazy glutationowej, która jest enzymem antyoksydacyjnym i chroni komórkę przed jej utlenianiem. Niedobór peroksydazy glutationowej wpływa więc na zwiększoną produkcję nadtlenku wodoru.
U osób z chorobą Hashimoto, które suplementowały selen zaobserwowano obniżenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowej i poprawę struktury ultrasonograficznej tarczycy. Suplementacja selenem znacznie obniża odsetek kobiet z poporodowym zapaleniem tarczycy i w konsekwencji tego – niedoczynności tarczycy. Warto podkreślić, że oprócz suplementacji należy rozszerzyć dietę o produkty bogate w ten mikroelement. Produkty, z które warto uwzględnić w diecie to: ryby (głównie sardynki i tuńczyk) i owoce morza (zwłaszcza ostrygi), mięso, podroby zwierzęce (np. wątróbka), rośliny strączkowe, jaja, kiełki warzyw i produkty zbożowe. Zapotrzebowanie na selen według norm dla populacji polskiej wynosi 55 μg dziennie dla dorosłych kobiet oraz mężczyzn. Zapotrzebowanie zwiększa się do 60 μg u kobiet w ciąży oraz kobiet karmiących. Średnie dobowe spożycie w populacji polskiej wynosi około 40 μg.

Zanieczyszczenia

Innymi czynnikami, które negatywnie wpływają na tarczyce są zanieczyszczenia i syntetyczne chemikalia i rozwoju chorób autoimmunologicznych. Przyczyniają się one do powstawania stanu zapalnego, dysfunkcji układu immunologicznego. Przykładem może być dym tytoniowy, polichlorowane bifenyle, metale oraz rozpuszczalniki.
W recenzji Brucker-Davis [2] określono aż 90 syntetycznych chemikaliów, które wpływają na zaburzenia gospodarki hormonalnej lub nieprawidłowa pracę tarczycy. Uwalniane są do środowiska z m.in z herbicydów, produktów spalania, środków dezynfekujących i insektycydów. W środowisku są również rozpowszechnione zanieczyszczenia organiczne. Znajdują się one w wodzie i powietrzu. Zanieczyszczenia te wykazują silne działanie przeciwtarczycowe.

Przykładem są węglowodory poliaromatyczne (PAH), które można określić jako wyzwalacze autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (u osób z predyspozycją genetyczną). Badanie potwierdzające ich szkodliwe działanie polegało na podziale dzieci na dwie grupy. Każda grupa dzieci mieszkała w innej lokalizacji geograficznej. Obszary cechowały się jednakową zawartością jodu. Tylko w jednej grupie zaobserwowano występowanie autoprzeciwciał przeciw tyreoglobulinie. Sugeruje to negatywny wpływ zanieczyszczeń PAH.

Inne szkodliwe zanieczyszczenia to: polichlorowane bifenole (PCB), węglowodory poliaromatyczne (PAH) i polibromowane bifenole (PBB).

Jak możesz unikać zanieczyszczeń w swoim otoczeniu?

Warto wybierać butelki szklane zamiast plastikowych, segregować śmieci i ich nie palić , spędzać czas wolny na spacerze w lesie, używać oczyszczacza powietrza w mieszkaniu, wybierać naturalne kosmetyki i środki czystości oraz zrezygnować z palenia papierosów.

Infekcje

Infekcje mogą wpływać na powstawanie chorób autoimmunologicznych na dwa sposoby. Pierwszy z nich to taki, w którym infekcja wraz z chemikaliami środowiskowymi stanowi przyczynę choroby. W drugim natomiast stanowią niezależny czynnik ryzyka. Infekcje mogą zmieniać sygnalizację komórkową, modyfikować aktywność limfocytów T oraz wydzielanie cytokin.

Ciąża

Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy może wystąpić na skutek ciąży. Często rozwija się dopiero po porodzie, a następnie przemija. Dotyczy to głównie osób z predyspozycją genetyczną.

Do innych czynników wywołujących chorobę Hashimoto można zaliczyć również: płeć żeńską, wiek, okres dojrzewania oraz współwystępowanie innej choroby o podłożu autoimmunologicznym.

Stres

Emocje mają niezwykle duże znaczenie. Negatywne stany emocjonalne mogą wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego. Badanie naukowe potwierdziło związek nasilonego lęku i smutku z niższą odpornością immunologiczną (Mausch, 2000).
W praktyce często najpierw występują objawy depresyjne, a dopiero potem pojawia się choroba Hashimoto. Może to sugerować emocjonalną przyczynę choroby autoimmunologicznej.

W pracy z pacjentem często okazuje się, że dopiero praca nad rezygnacją z pośpiechu i lepsze zarządzanie stresem przynosi trwałe efekty. Osoby chorujące na Hashimoto to osoby, które nierzadko skarżą się na nadmiar obowiązków, presję, brak odpoczynku i przewlekły stres. Brakuje im czasu dla siebie. Nieustannie muszą gdzieś zdążyć. Często martwią się o bliskich. Czują lęk, że nie spełnią oczekiwań innych osób. Wymagają od siebie dużo.

Odpowiedz sobie na pytanie: Dlaczego tak pędzisz? Do czego się spieszysz? Co negatywnego się wydarzy gdy zwolnisz tempo swojego życia? A jak się wtedy będziesz czuła?

Zastanów się, czy takie myśli są Tobie bliskie:

• „jestem zbyt wolna”
• „muszę więcej pracować, żeby…(np. dostać awans)”
• „ciągle brakuje mi czasu”
• „czas płynie zbyt szybko”
• „muszę być jeszcze szybsza żeby… (np. uniknąć czegoś)”
• „Brakuje mi już na to siły”

Jeśli zauważasz u siebie takie myśli to sama świadomość problemu wprowadzi Cię na dobra drogę
Zastanów się jak możesz podzielić i rozplanować swoje obowiązki by znaleźć czas dla samej siebie.
Pamiętaj, że świadomość problemu to już duży krok naprzód.

Pomóż innym zdobyć wartościową wiedzę. Udostępnij ten artykuł na swoim Facebook’u.

Bibliografia:

[1] L. H Duntas, Czynniki środowiskowe a autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, Nature Clinical Practice Endokrynologia i metabolizm, 4, 2008, 454–460.

[2] A. Stetkiewicz-Lewandowicz, T. Sobów, Psychologiczne aspekty choroby Hashimoto, Sztuka Leczenia, 2, 2018, 41–51.

[3] B. Matuszek, K.a Strawa-Zakościelna, A. Pyzik i wsp., Analiza obrazu klinicznego niedoczynności tarczycy u kobiet w okresie menopauzy, Przegląd Menopauzalny, 14, 6, 2010, 390-396.

[4] A. Drutel, F. Archambeaud, F. Caron, Selenium and the thyroid gland: more good news for clinicians, Clinical Endocrinology, 78, 2, 155-164.

[5] C. L. Burek, M. V. Talor, Environmental Triggers of Autoimmune Thyroiditis, Journal of Autoimmunity, 33, 2009, 183–189.

[6] K. Wala, K. Zieliński, Z. Zdrojewicz, Rola selenu w patogenezie chorób tarczycy, Medycyna Rodzinna, 21, 2018, 46-50.

[7] Brix T.H., Kyvik K.O., Hegedius L. A population-based study of chronic autoimmune hypothyroidism in Danish twins. J. Clin. Endocrinol. Metab. 2000; 85: 536–539.

[8] Z. Górka, Charakterystyka psychologiczna kobiet z chorobą Hashimoto, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018.

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.